Sosial Media
0
Update
    Home Kamus Bahasa Daerah

    Kamus Sansekerta - Indonesia Bag.2

    "Kamus Sansekerta - Indonesia"

    158 min read
    KAMUS SANSEKERTA – INDONESIA
    (Bagian 2)
    J - R

    Oleh :
    Dr. Purwadi, M.Hum
    Eko Priyo Purnomo, SIP
    ————————————————————————————
    Kamus Sansekerta - Indonesia

    J
    jabang : anak, bayi; jabang bayi : bayi yang baru lahir
    jabat : menjabat; jabatan : jabatan, kedudukan; jabat asta : jabat tangan
    jabel : 1 cabut, tarik; 2 membatalkan
    jadah : juadah, jenis makanan dari beras ketan
    jadhel : diminta kembali
    jadhem : jadam
    jadhi : kuali besar
    jaé : jahe
    jaga : berjaga; jagabaya : pamong desa urusan keamanan; jagabengi : jaga malam; jagakarya : prajurit, tentara; jagakersa : pegawai; jagamalem : jaga malam; jagapraja : menjaga istana; jagapura : menjaga pura, tempat suci; jagaripu : nama ikan; jagaruna : cadangan; jagasatru : menjaga musuh; jagasura : nama kesatuan prajurit kraton; jagawèsthi : polisi
    jagal : jagal, tukang potong hewan
    jagana : buritan
    jagang : jagang, pengokoh
    jagat : dunia, alam semesta; jagat cilik : jagat kecil, tubuh manusia; jagat gedhe : jagat besar, alam semesta; jagat karana : asal muasal dunia; jagatnata : penata dunia; jagat pramudita : kebahagiaan; jagat pratingkah : pengatur dunia; jagat raya : jagat raya; jagat saksana : penjaga, pemimpin dunia
    jagi : menjaga
    jagir : anak kerbau jantan
    jago : 1 ayam jantan; 2 calon
    jagra : bangun
    jagrag : kuda-kuda
    jagul : tongkat penyangga
    jagung : jagung
    jagur : demuk
    jahat : jahat
    jaja : dada
    jajag : menjajagi, mencoba, menduga
    jajah : menjajah
    jajal : mencoba
    jajan : jajan, kue
    jajang : bambu
    jajap : dapat
    jajar : jajar, sejajar
    jaka : jejaka, bujang; jaka kumala kala : bujang kecil; jaka bèlèk : nama rasi bintang; jaka bléro : nama burung; jaka bolot : nama padi; jaka jebug : bujang tua; jaka lara : istri/suami pertama; jaka sawur : nama rumput; jaka tuwa : nama rasi bintang; jaka wuru : nama burung
    jaksa : jaksa, penuntut hukum
    jala : 1 jala; 2 air; jalada : air, mendung; jaladara : mendung, awan; jaladhi : laut; jaladri : laut; jalanidhi : laut, samudra; jalantara : talang air; jalatarangga : gelombang
    jalaga : jelaga, tempat
    jalak : jenis burung; jalak ngoré : bentuk dapur keris
    jalan : jalan
    jalang : 1 untaian padi; 2 pelacur
    jalar : rambat; jalaran : sebab, karena
    jalasa : duduk
    jaler : pria, laki-laki
    jali : nama tumbuh-tumbuhan sebangsa jagung
    jalidra : orang hina
    jaling : tulang di belakang pelipis
    jalirih : tumbuhan poyang
    jalma : manusia, orang; jalma manungsa : manusia, orang; jalmi : manusia
    jalu : 1 laki-laki; 2 susuh
    jaludha : gading
    jaluk : minta
    jam : jam
    jamah : jamah, sentuh, senggol
    jamajuja : jaman dahulu
    jamak : lumrah
    jamala : pukul, memukul
    jaman : zaman; jaman akir : zaman akhir; jaman langgeng : zaman keabadian; jaman pati : zaman kematian; jaman ramé : zaman keramaian
    jamang : jamang, perhiasan kepala
    jamas : keramas; jamasan tosan aji : memandikan pusaka
    jamba : melempar, membuang
    jambak : menjambak, menarik (rambut)
    jambal (di-) : dipanggil langsung namanya
    jamban : jamban, tempat pembuangan
    jambang : jambang; jambangan : jambangan, wadah air
    jambé : pohon pinang
    jam : jam
    jamblang : nama buah, nama batikan
    jambon : warna merah jambu
    jambor : 1 campur; 2 (an) : kata majemuk
    jambu : jambu; jambet : jambu; jambon : warna merah jambu; jambunada : emas
    jambuka : anjing hutan, serigala
    jambul : jambul, rambut di depan
    jambunada : emas
    jampeng : tuli, pekak
    jampi : jamu, obat
    jamprong : kelihatan gagah
    jamu : jamu, obat
    jamuga : akhirnya, kejadiannya
    jamur : jamur, cendawan
    jamus : aji, jimat
    jan : memang, nyata
    jana : manusia; janaloka : tempat manusia, dunia; janapada : 1 alam dunia; 2 budak, abdi; janapriya : dicintai oleh manusia
    jandhu : sebangsa capung
    jangan : sayur; jangan bening : sayur bening
    janges : hitam mengkilat
    janget : tali dari kulit
    jangga : leher
    janggan : murid, siswa
    janggar : terlalu tua
    janggel : tulang jagung; janggélan : nama rumput
    jangget : lekat, melekat
    janggir : anak kerbau jantan
    janggitan : nama hantu
    janggleng : biji jati atau tanaman jati yang masih kecil
    janggut : dagu
    jangji : janji
    jangka : 1 jangka, ramal; 2 alat untuk membuat lingkaran
    jangkah : jangkah, langkah
    jangkang : nama buah
    jangkar : jangkar, sauh
    jangkep : lengkap, sempurna
    jangkrik : jangkrik
    jangkung : badan kurus dan tinggi
    janglar : retak, lekah; janglaran : sebab, karena
    jangleng : biji atau bibit pohon jati
    janglot : nama tumbuh-tumbuhan
    janguk : duduk menganggur
    jangur : mengatur rangka rumah
    janji : janji
    janma : manusia, orang
    jantaka : celaka, sengsara
    jantar : retak, merekah
    janten : jagung muda
    jantèn : atap perahu
    janti : nama pohon
    janton : ramuan, rempah-rempah
    jantra : tujuan, kemauan, kehendak
    jantrung : termenung-menung
    jantu : obat, ramuan
    jantung : jantung
    jantur : menceritakan, melukiskan
    janu : tuba
    janur : janur, daun kelapa yang masih kuning; janur
    gunung : aren, pohon aren
    japa : mantra magis; japa mantra : mantra magis; japa yoga : puja samadi
    japana : nama daun
    japi : mantera
    japit : jepit, apit
    jara : tua
    jarah : jarah, direbut dengan paksa
    jarak : nama tumbuhan
    jaran : kuda; jaran dawuk : nama rasi bintang; jaran goyang : mantra pengasihan; jaran képang : kuda-kudaan dari kepang untuk pertunjukan/ permainan; jaran panolèh : mantra untuk mendapat kekayaan
    jarang : air yang sudah dimasak
    jarapah : jerapah, nama binatang
    jaratan : kuburan, makam
    jar : kata; jaréné : katanya
    jarem : bengkak
    jari : 1 jari-jari; 2 jaring kecil
    jariji : jari-jari
    jarik : kain sarung untuk wanita
    jaring : jaring
    jarit : kain sarung untuk wanita; jarit amba : kain jarik yang lebar; jarit ciyut : kain jarik yang sempit; jarit kadèn : kain yang sempit panjang, selendang
    jaroh : sudah akrab
    jarong : nama pohon
    jarot : kuat, kekar, kokoh
    jaruh : sudah akrab, diketahui orang
    jarum : jarum
    jarupih : tangkai daun pisang
    jarwa : terjemah; jarwa dosok : terjemahan dengan model akronim; jarwa suta : terjemahan dengan model akronim; jarwi : terjemahan, mengerti
    jasa : jasa
    jasem : nama pohon
    jata : api menyala; jatarupa : emas
    jatah : jatah
    jateng : singkatan Jawa Tengah
    jatha : 1 rambut, 2 (parijatha) : jenis tembang sinom; jathadhara : rambut gimbal
    jathara : perut
    jathil : kuda lumping, seni jathilan
    jati : 1 pohon jati; 2 sejati, nyata, sungguh; jati ngarang : pohon jati yang tumbuh padat; jatos : 1 pohon jati; 2 sejati; jatosipun : sesungguhnya, senyatanya
    jatmika : jatmika, penuh sopan santun
    jatoh : jatuh
    jatu : ramuan, rempah-rempah; jatukrama, jatukrami : jodoh
    jatuh : jatuh
    jauh : jauh
    jauk (n-) : meminta
    jaul : menagih hutang
    Jawa : pulau Jawa, budaya Jawa, orang Jawa; ora Jawa : tidak tahu sopan santun; ilang jawané : tidak punya sopan santun; durung jawa : belum tahu adat sopan santun dan jiwa kejawaan; kejawèn : aliran kepercayaan kejawaan; jawadwipa : pulau Jawa; Jawa Kulon : Jawa Barat; Jawa Tengah : Jawa Tengah; Jawa Wetan : Jawa Timur; Jawi : Jawa
    jawab : jawab
    jawah : hujan
    jawan : nama rumput
    jawar : nama pohon
    jawara : juara
    jawat : jabat; jawat asta : berjabat tangan
    jawata : dewa
    jaweh : hujan
    jawès : rambut di bawah bibir
    jawil : sentuh, senggol
    jaya : menang; jaya kawijayan : kemenangan; jaya merta : bisa, mampu; jaya mrata : 1 wudhu; 2 tanpa tanding; jayandaru : 1 wahyu kemenangan; 2 nama pohon beringin di alun-alun keraton; jayantaka : nama dewa; jayantara : nama dewa; jayanti : nama pohon; jaya wijayanti : kemenangan
    jayèng (jaya + ing) : menang di dalam …; jayèngan: 1 tempat jamuan, tempat mengobrol bagi tamu; 2 abdi pengantar minuman; jayèng astra : nama kesatuan prajurit kraton; jayèng katong : minyak yang menyebabkan dapat melihat makhluk halus yang biasa dipakai raja-raja; jayèng sekar : nama kesatuan prajurit kraton
    jé : ungkapan penekan, demikian, begitu, katanya
    jebad : jenis minyak
    jebag : jebak, jebakan untuk burung, tikus dll
    jèbèh : ujung ikat kepala
    jebèng : buyung, angger, panggilan untuk anak
    jebod : rusak
    jebol : jebol, rusak
    jebug : biji buah pinang
    jebul : 1 muncul; 2 ternyata, tak tahunya
    jedeng : mati, mampus
    jedhog : mekar, mengembang
    jedhol : cabut, tarik
    jédhor : bedug
    jedhot : meletus
    jedhur : suara kendang besar
    jèdi : kawah
    jeg (ajeg) : biasa; sajege : selamanya
    jegal : menjegal, mengganjal
    jégang : duduk dengan satu kaki tidak menumpu
    jejer : tampil
    jèjèr : jajar, duduk/berdiri berdampingan; jèjèr wayang : berjajar-jajar seperti wayang
    jeksa : jaksa, penuntut hukum
    jekut (anyep -) : dingin sekali
    jelag : makan, menipu
    jelak : segera, dengan cepat
    jelma : menjelma, reinkarnasi, menitis
    jélung : bermain petak umpet; jélung èdèr : bermain petak umpet; jélung umpet : petak umpet
    jembak : sayur yang tumbuh di tempat becek
    jembangan : jambangan, tempayan
    jembar : luas; jembaran : belanga ceper; jembar dhadhané : sangat sabar; jembar kawruhé : banyak ilmu; jembar kuburé : diampuni dosa-dosanya; jembar polatané : pintar; jembar segarané : mdah memberi maaf
    jembatan : jembatan
    jempana : tandu, kereta
    jemparing : panah
    jempina : 1 bayi prematur; 2 nama tumbuhan
    jempiring : cangkul tanpa tangkai
    jenak : betah, tahan, tenang, jinak
    jenang : jenang, bubur
    jenar : kuning; mahesa jenar: lembu kuning; siti jenar : 1 tanah kuning; 2 ama seorang wali di Jawa
    jengkar : berdiri dan segera berjalan
    jengku : dengkul
    jené : kuning
    jeneng : nama, identitas; jeneng cilik : nama kecil; jeneng tuwa : nama tua; panjenengan : anda, tuan
    jeng (ajeng) : sebutan untuk putri, ayu; diajeng : adik
    jengandika : paduka, anda, kamu
    jenggama : hidup, kehidupan
    jenggan : murid, abdi, siswa
    jénggot : jenggot, rambut di dagu; jénggot wesi : nama tumbuhan
    jengku : lutut
    jentrung : menyesal
    jentung : merenung, diam sambil berpikir
    jenu : tuba
    jepat : mencungkit
    jepit : jepit, apit
    jernih : jernih, bening, jelas
    jero : dalam, mendalam; jeroan : bagian dalam; jeron beteng : bagian dalam beteng
    jeruk : jeruk
    jerum : menderum (sapi, kerbau, dll)
    jetmika : jatmika, penuh sopan santun
    jewawut : jewawut, sekoi
    ji : 1 satu; 2 raja; jitus : singkatan dari siji satus, satu banding seratus; jiwang : singkatan dari siji sewang, masing-masing orang mendapat satu
    jidhor : beduk, kendang besar
    jiha : jiwa, nyawa
    jilat : menjilat
    jilma : jelma
    jimbun : tua renta
    jinantra : jentera, kincir air
    jinem : tidur; jinem amrik, jinem patani, jinem rum, jinem sekar, jinem wangi : tempat tidur
    jinis : jenis
    jinten : jintan, daun bumbu
    jiwa : jiwa, nyawa; jiwagra : jiwa raga, jasmani ruhani; jiwana : hidup, kehidupan; jiwandana : jenis tembang gedhe; jiwangga : jiwa raga, jasmani ruhani; jiwaretna : jenis tembang gedhe; jiwatma : jiwa, atma, ruh hidup
    jlamprong : anak istimewa, hebat
    jlanthir : bagus, pemuda
    jodhang : judang, kotak wadah makanan yang dipikul
    jodho : jodoh
    jodhog : burung pemikat
    jodhong : bakul besar, lodong
    joglo : jenis rumah tradisional
    jomplang : berat sebelah, tidak imbang
    jompo : tua renta, jompo
    jompong : daun jati
    jondhang : judang, wadah makanan yang dipikul
    jonggol : tanggungan
    jonggrang : besar tinggi
    jongos : jongos, tukang masak
    jra : tersiar di mana-mana
    jrabang : merah, warna jangkrik
    jragan : juragan
    jragem : merah kehitaman
    jrih : takut, kuatir
    jriji : jari-jari
    jrum : fitnah; jruman : memfitnah
    jrumat : jerumat, dijahit
    jubag : jompo, tua renta
    jubar : gagal, urung, tidak jadi
    jubrisa : abdi perempuan
    jubriya : congkak, angkuh
    jugag : besar, agung
    jujul : kembalian, kelebihan
    jujur : jujur, transparan, terus terang
    jukung : perahu kecil, sampan
    juluk : sebutan, nama
    julung : buntu, serba terancam; julung caplok : anak yang lahir di waktu matahari terbenam; julung kembang : anak yang lahir di waktu matahari terbit; julung pujut : nama wuku ke – 15; julung sarap : anak yang lahir waktu matahari akan tenggelam; julung sungsang : anak yang lahir waktu matahari tegak (jam 12 siang); julung wangi : nama wuku yang ke – 9
    jum : pilihan, istimewa; jumanten : zamrut; jumara : zamrut
    jumantara : langit, dirgantara
    jumbuh : cocok, sesuai
    jumbul : melompat karena kaget
    jumed : menjalankan
    jumeneng : berdiri, naik tahta
    jumlah : jumlah
    jumpalik : berbalikan, jatuh tersungkur
    jumput : ambil
    jumrah : biasa, lumrah
    jumuk : ambil
    jun : jun, jembangan, wadah air
    jung : ukuran luas sawah (4 bau)
    junggel : terbalik
    junggla : terlompat karena terkejut
    jungjung : junjung
    junjang : berat sebelah
    junjunan : nama ikan
    junjung : junjung, angkat
    juntrung : arah, tujuan
    jupuk : ambil
    juragan : juragan, bos
    jurit : jurit, prajurit, bala tentara
    juru : juru, tukang; juru basa : juru bahasa, penerjemah; juru demung : jenis tembang macapat; juru kebun : pekebun; juru kunci : juru kunci, penjaga kuburan; juru sungging : tukang lukis; juru tulis : juru tulis
    jurug : ditimbun
    juruh : cuka gula Jawa
    jurung : dukung
    jurus : jurus, kiat, taktik; jurusan : 1 arah; 2 bidang keilmuan
    juwadah : juadah, jenis panganan
    juwal : jual
    juwara : juara, pemenang
    juwarèh : bosan, jemu
    juwata : dewa
    juwawah : lebar mulutnya dan tebal bibirnya
    juwawut : sekoi, jenis tanaman pangan
    juwèh : suka membenci, gampang mencela
    juwita : 1 cantik, anggun; 2 kehidupan

    K
    kabar : berita, warta; kabar angin : kabar bohong; kabar kabur: kabar bohong; kabar sriwing : kabar bohong
    kabur : 1 melarikan diri; 2 tidak jelas
    kabèh : semua
    kabur : kabur
    kaca : kaca; kaca benggala : tauladan; kaca paesan : kaca berhias
    kacang : kacang; kacang brol : kacang tanah; kacang srenthul : kacang tanah; kacang tholo : kacang tanah; kacang dawa : kacang panjang; kacang ijo : kacang hijau kacapi kecapi
    kacapuri : pagar tembok
    kaceb : lekat, rekat
    kacèk : selisih
    kacélung : bunga dadap
    kacer : jenis burung
    kacir-kacir : berceceran; ngacir : 1 pergi begitu saja; 2 membuat sarang (burung)
    kacu : sapu tangan
    kacubung : kecubung
    kacung : anak buah
    kadaluwarsa : terlambat, kelamaan
    kadang : saudara; kadang sentana : sanak saudara; kadang wandawa : sanak saudara
    kadasa : kesepuluh
    kadga : keris
    kadgada : cekatan
    kadhal : kadal; kadhal mènèk : sanggul bagi laki-laki
    kadhang : kadang, suatu saat; kadang kala : kadang-kadang; kadhingkala: kadang kala
    kadhaton : istana
    kadhawa : nama burung
    kadhemen : terlanjur senang; kadhemenan : kesenangan, kesukaan
    kadheng pareng : barangkali
    kadhengé : kadang-kadang
    kadhèt : pelajar, tentara
    kadhil : taring babi hutan
    kadhini : istri, perempuan
    kadho : pemberian
    kadhokan : di tempat
    kadhung : terlanjur
    kadi : seperti
    kadipundi : seperti apa, bagaimana
    kados : seperti; kadospundi : seperti apa, bagaimana
    kadreda : kasihan; kadredyan : cinta, kasih
    kadreng : sangat berkeinginan
    kadug : sampai, dapat mencapai
    kaduhung, kaduwung : menyesal
    kaduk : terlalu, terlampau; kaduk wani kurang duga : asal berani kurang pertimbangan
    kadung : jenis belalang
    kadut : kabut, karung goni
    kadya, kadyangga : seperti
    kaé : itu
    kaèt : rapat sekali, mesra
    kaga : burung
    kagadhah : dimiliki
    kagak, ora : tidak
    kagem : untuk, buat
    kagèt : kaget, terkejut
    kagok : kagok, canggung
    kagol : kecewa, sakit hati
    kagum : kagum, heran
    kagyat : kaget, terkejut
    kah : itu
    kahanan : keadaan
    kahar : dokar
    kaharep : kehendak, kemauan; kaharepan, kakarepan : kehendak
    kaharsa, kaharsayan : kebahagiaan, kesenangan
    kahwa : air kopi
    kahyangan : kahyangan, tempat dewa
    kahyun : kehendak, cita-cita
    kahyuna : kehendak, kemauan
    kailangan : kehilangan
    kaiswaran : istana, kraton
    kajanapriya : kepribadian
    kajang : kajang; kajangsirah : bantal
    kajantaka : miskin
    kajar : mendapat ajaran
    kajaroan : rumah kepala desa
    kajawan : kejawen
    kajayan : kemenangan
    kajegé : sepanjang ingatan saya
    kajèn : terhormat; kajèn kèringan : sangat terhormat
    kajeng : kehendak
    kajineman : penjaga, polisi
    kaju, kajo : heran, tercengang
    kaka : kakak, kakang
    kakak : kakak; kakak tuwa : burung kakak tua
    kakang : kakak, saudara tua
    kakap : ikan kakap
    kakawin : karya sastra Jawa Kuno berupa tembang-tambang berbahasa Kawi
    kakèhan : terlalu banyak
    kakèk : kakek; kakèk moyang : kakek moyang
    kaki : kakek
    kaktus : bunga kaktus
    kaku : kaku
    kakung : pria
    kakus : kakus, WC
    kala : 1 waktu, zaman; 2 kala (binatang); 3 nama dewa (Batara Kala); kala bénjing : besuk pagi; kala jengking : kalajengking; kalabendu : jaman yang buruk; kalabusana : seperangkat pakaian kebesaran; kalacakra : jenis jimat; kaladésa : perangkat desa; kaladuta : alamat buruk; kalakatha : ketam, kepiting; kalamangga : laba-laba; kala mangsa : kadang-kadang; kalamenjé : sejenis kala; kalamenjing : jakun; kalamenta : nama rumput; kalamudheng : nama perhitungan pencuri; kalanjana : nama rumput; kalan-kalan : kadang-kadang; kalandara : matahari; kalantara : sejenis buah petai; kalasangka : terompet sangkakala; kalawasana: akhir zaman; kalawija : abdi di istana; kalayuga, kaliyuga : zaman kaliyuga, zaman kesengsaraan
    kalaban : tenggelam, tergenangi
    kalagyan : baru saja, sedang asyik
    kalah : kalah
    kalaha : perang, pertengkaran
    kalai : gangguan
    kalaipan : belenggu, miskin
    kalairan : kelahiran
    kalak : nama bunga
    kalaka : air
    kalakon : terlaksana, tercapai
    kalakuan : kelakuan
    kalambi : baju, pakaian
    kalamun : kalau, jika, bila
    kalana : raksasa, kelana
    kalang : dikepung, dikelilingi; kalang-kabut : kalang-kabut
    kalangwan : klangenan, kegemaran
    kalap : merak
    kalas : tumbuhan yang getahnya menghasilkan warna merah untuk bahan cat
    kalasa : tikar
    kalengka : 1 cacat, noda; 2 ciri
    kali : 1 kali, sungai; 2 perkalian; 3 zaman; kaliander, kaliandra : pohon kaliandra; Kali Opak : Sungai Opak; kaliyuga: zaman kesengsaraan
    kalih : 1 dua; 2 dengan; kalihan : bersama dengan, dan
    kalika : 1 ketika; 2 kulit kayu
    kalilan : diperkenankan
    kalimah : kalimat, perkataan
    kalindhih : tergeser, kalah
    kaling : terhalang, tertutup
    kalingan : tertutupi, terhalangi
    kalingga murda : dijunjung tinggi; kalingga warsa : sudah lama sekali
    kalir : segala, barang apa saja
    kalis : terhindar
    kaliyan : dengan, dan
    kalo : niru, sejenis tampah
    kaloka : termasyur, terkenal
    kalong : 1 susut, berkurang; 2 binatang pemangsa buah-buahan
    kalpa : 1 cincin; 2 cita-cita; kalpasastra : tuntunan cita-cita; kalpataru : pohon kalpataru
    kalpika : cincin
    kalung : kalung; kalung usus : bayi yang waktu lahir berkalung usus serta pantas berpenampilan apa saja
    kama : sperma, cinta; kamajaya : dewa ketampanan; kamalagi : asam, buah asam; kamandhalu : tempat air; kamarasa: kenikmatan cinta; kamaratih : dewa ketampanan dan dewi kecantikan; kamawedha; ajaran tentang percintaan
    kamalan : mendapat hadiah kebajikan
    kamangkara : mustahil
    kamar : kamar
    kamas : kakak
    kamayan : kelebihan, kesaktian
    kamayangan (begja -) : untung besar, mendapat kebahagiaan besar
    kambah : terjamah, tersentuh
    kambala : kain dari bulu domba
    kambang : terapung; kambangan : jambangan
    kambeng : nama tarian
    kambengan : ilalang, lalang
    kambi : dengan
    kambil : kelapa
    kami : kami; kamibocahen : kekanak-kanakan; kamigilan : sangat jijik; kamijara : serai; kamijijèn : jijik sekali; kamikakon : kejang, kaku; kamikekelen : tertawa terpingkal-pingkal; kamilurusen : bertambah sedih lalu mati; kamipurun : sangat mau; kamirahan : kemurahan; kamirurusen : bertambah sedih lalu mati; kamisandhanen : sakit pada payudara; kamisasaten : terbeliak matanya; kamisepuh : kepala desa; kamisesegan : tersedan-sedan (menangis); kamitégan : tega, sampai hati; kamitenggengen : melihat tertegun; kamitigan : masak belum waktunya; kamitontonen : tertegun, heran melihat; kamituwa : kepala dusun; kamiwelasen : kasih sayang, perhatian
    kamini : istri, perempuan
    kampi : juara, yang terbaik, kampiun
    kampita : guncang, gempa bumi
    kampung : 1 desa; 2 bentuk rumah adat Jawa
    kanaka : emas, kuku
    kanal : terusan
    kanan : kanan; kanan kéring : kanan kiri
    kanana : hutan
    kanang : yang
    kanas : nenas
    kanca : teman, kawan; kanca wingking : teman belakang
    kancana : emas, kencana
    kancil : kancil, pelanduk
    kandarpa : kasih sayang, cinta
    kandel : tebal; kandelan : alat penangkal, penguat
    kandhang : kandang; kandhangan : persediaan, cadangan
    kandhara : leher
    kandhas : gagal, kandas
    kandhat : terhenti, istirahat
    kandheh : cerita, bagian
    kandhi : kantung dari kain
    kandhih : tergeser, tergusur
    kandhil : pelita, lampu
    kandhut : dikandung, dimuat
    kanem : keenam
    kang : kakak, saudara tua
    kangen : kangen, rindu
    kangga : badan, tubuh
    kanggé : untuk, buat
    kanggeg : tertahan, terhalang
    kanggep : dianggap, dihormati
    kanggo : untuk, buat
    kangjeng : paduka, tuan
    kangkam : pedang
    kangsèn : berjanji, bersepakat
    kangsi : 1 rumah lebah, 2 hingga, sampai
    kangsrah : berjejak di tanah
    kaniaya : teraniaya
    kanigara : mahkota; kuluk kanigara, kaniganten : mahkota kanigara, pakaian untuk raja, pengantin
    kanin : luka
    kaninditan : kelebihan
    kaning, kani : ada di, terkena
    kaningaya : disia-siakan, dinistakan
    kanistha : dinistakan
    kanjar : sejenis senjata tajam
    kanjat : lumayan
    kanjeng : paduka, tuan
    kanji : 1 takut, kuatir, 2 tepung kanji
    kantaka : sedih, susah
    kanteb : jatuh kesakitan
    kantèk : sabar menunggu, sampai
    kanten : tunggu, nanti
    kantha : leher; surya kantha : kaca pembesar, lup
    kanthi : dengan
    kanthil : 1 jenis bunga; 2 terikut
    kanthing : nama perahu kecil
    kanthong : kantong
    kanti : dengan
    kantu : terlambat
    kantuk : mengantuk
    kantun : ketinggalan
    kanya : gadis, perawan; kanyaka : istri, emas
    kaot : melebihi yang lain
    kapa : pelana, dikapani, diberi pelana
    kapah : mengupas kopi
    kapak : kapak, kampak, beliung
    kapal : 1 kapal, 2 kuda
    kapala : kepala, pemimpin
    kapang : kangen, rindu
    kapara : memang
    kapas : kapas
    kapat : keempat
    kapénak : sudah enak
    kapep : lembab
    kaper : kupu-kupu kecil
    kapi : kera; kapiadreng : sangat ingin; kapiandel : pusaka; kapiandhem : melarikan diri; kapiasem : tertawa sendirian; kapidereng : 1 rusa; 2 ingin sekali; kapidhara : jatuh, pingsan; kapidulur : berkumpul dengan; kapieneng : diam saja; kapilaré : seperti kanak-kanak; kapilayu, kapiluyu : sangat ingin ikut; kapiluyu : sangat ingin ikut
    kapila : merah muda
    kapindra : raja kera
    kaping : ke-, yang ke-
    kapiswara : raja kera
    kapit : terapit, terjepit
    kapodhang : kepodang, jenis burung
    kapok : jera; kapok kawus : sudah jera sekali; kapok lombok : jera sesaat
    kaprabon : jabatan kepresidenan
    kaprah : lazim; salah kaprah : salah tapi lazim
    kaprasida : kelestarian
    kapri : sejenis kacang
    kapti : cita-cita, gagasan
    kaptin : kapten
    kapujanggan : kepujanggaan
    kapuk : kapuk
    kapul : tali dari kulit pohon
    kapulaga : nama buah untuk obat, buah kapulaga
    kapur : kapur; kapur barus : kapur wangi
    kapuranta : merah muda
    kapurih : disuruh, dihimbau
    kapurit : nama ikan
    kaput : kotor
    kaputran : keputran, istana buat anak laki-laki raja; kaputrèn : keputrian, istana buat anak-anak perempuan dan permaisuri raja
    kara : kara, jenis tanaman sayuran; kara welang : jenis tombak; karawistha : hiasan, perhiasan
    karaba : anak gajah
    karaca : nisan
    karad : diambil oleh
    karag : sisa nasi kering
    karah : lingkar besi untuk pegangan pedang, parang, dll.
    karam : 1 haram, tidak halal; 2 tenggelam; karam jadah : haram sama sekali
    karan : disebut, dinamakan
    karana : sebab, karena
    karandhan : rumah atau tempat janda
    karandhang : sejenis bengkoang
    karang : 1 tempat; 2 batu karang; 3 karya, karangan; karangan: hasil karya; karang abang : tempat yang terbakar; karangen : terlalu jarang; karang kitri (-kirna) : tanaman buah-buahan; karang kopèk : desa yang tak punya sawah; karang kopèn : desa yang tak punya sawah; karang melok : macam untaian bunga; karang ulu: bantal
    karas : dicium
    karat : 1 karat (emas); 2 tahi besi
    karatala : tapak tangan
    karaton : istana, kraton
    karawitan : bersenandung, bermain gamelan
    karcis : karcis, tiket
    kardi : kerja, karya
    kardin : bumbu, korden
    karé : karai, nama masakan
    karebèn : supaya, biar, agar
    karejekèn : mendapat rejeki
    karèk : ketinggalan, sisa
    karem : suka, hobi
    karep : kemauan, kehendak
    karéta : kereta
    karga : karung dari kulit
    kari : tertinggal, ketinggalan
    karipan : kurang tidur
    karir : karir, dunia kerja
    karkat : harkat, martabat
    karma : perbuatan, kerja yang dilakukan; hukum karma : hukum balasan timbal balik atas perbuatan seseorang di dunia
    karna : 1 telinga, 2 nama wayang, adipati Awangga; 3 karena; karni : telinga
    karo : 1 dengan, bersama; 2 kedua; karo tengah : satu setengah
    karoban : kebanjiran, tergenangi, tenggelam
    karoh : kenalan, sahabat, karib
    karsa : karsa, kehendak; karsana: bahagia
    karta, karti : selamat, aman; karti praja : pekerjaan negara; kartiyasa : termashur
    kartaga : teguh
    kartala : timbul
    kartika : bintang
    kartu : kartu
    karu : diarun, dikaran
    karug : digemburkan
    karuhun : dahulu
    karuksan : kerusakan
    karun : harta, harta temuan
    karuna : menangis, sedih
    karung : karang, kantong
    karunya : iba, belas kasihan
    karus : celaka
    karut : hanyut
    karya : karya, hasil; karya désa : peraturan desa; karya negara : peraturan negara
    kas : kas, simpanan
    kasa : musim yang pertama
    kasar : kasar
    kasat : terlihat; kasat mata: terlihat langsung oleh mata
    kaseja : disengaja, dituju
    kasèp : terlambat
    kasèr : kasip, terlambat
    kasi : hamba
    kasih : 1 kasih sayang; 2 kliwon
    kasok : dituangkan
    kasol : tumbang
    kaspa : ubi kayu
    kasrah : diserahkan, berjejak di-
    kastawa : sembah puji, hormat puji
    kastéla : ketela, ubi kayu
    kastubamani : permata
    kastura : belas kasih; kasturi: kasturi, minyak wangi
    kasub : masyur, terkenal
    kasur : kasur, alat tidur; kasur babut : kasur empuk
    kasusra : terkenal, kondang
    kasut : 1 kaos kaki; 2 diacak
    kaswari : burung kasuari
    kaswasih : belas kasih, kasih sayang
    kasyasih : belas kasih, kasih sayang
    katak : jenis umbi bergantung
    katalika : tiba-tiba, diuntai
    katampi : diterima
    katana : panah, anak panah
    katbuta : marah sekali
    katé : katai, cebol
    katéla : 1 ketela, 2 ternyata
    katelah : disebut, dinamakan
    katenta : terdesak oleh
    katépang : nama tumbuhan perdu; katepang ngrangsang gunung : si pungguk merindukan bulan, terlalu berpengharapan tanpa melihat kenyataan
    katès : pepaya
    katga : keris
    katgada : cekatan, dengan cepat
    katgada : keris
    kathah : banyak
    kathak : lendir pada mulut ikan
    kathok : celana; kathok cekak : celana pendek; kathok dawa : celana panjang
    kathuka : asin
    kathung : diangkat untuk diberikan
    kati : kati, ukuran berat (1 kati : 0,617 kg)
    katiba : 1 terjatuh; 2 nama pohon
    katiban : kejatuhan
    katiga : 1 ketiga; 2 kemarau
    katimbang : daripada
    katimumul : nama penyakit kuku
    katimun : mentimun
    katir : kayu ringan yang dipasang di kanan kiri perahu agar tidak oleng
    katirah : nama pohon yang daunnya merah
    katisan, katisen : kedinginan
    katon : kelihatan
    katong : raja
    katos : terlalu keras
    katrap : diterapkan, frambusia
    katrem : tinggal, betah
    katresnan : kesayangan, cinta
    katri : ketiga, yang ketiga
    katu : nama sayuran
    katub : katup
    katuhon : dipercaya
    katuju : tertuju
    katumangga : kepala
    katur : diberikan, untuk, kepada
    katuranggan : tanda-tanda, ciri-ciri
    katuridan : jatuh cinta, asmara
    katut : terikut, terambil
    katya : kati, berat, obot
    kau : kaku, janggal, canggung
    kauban : sejuk karena terlindungi
    kaula : kawula, aku, -ku
    kaurmatan : kehormatan
    kautaman : keutamaan
    kawaca : terbaca
    kawadaka : diketahui rahasianya
    kawagang : kuat, mampu
    kawah : kawah, danau di puncak gunung
    kawahya : dilahirkan, diucapkan
    kawak : lama, kuno
    kawalat : kualat, dosa
    kawan : kawan, teman
    kawanda : batang tubuh, fisik, jasmani (tanpa tangan dan kaki)
    kawarna : tersebut, diceritakan
    kawasa : kuasa, kuat, mampu
    kawasan : kawasan, daerah
    kawasita : terajarkan, diajari
    kawastara : kentara, kelihatan
    kawatgata : kecelakaan
    kawawa : terbawa, kuat, kuasa
    kawedaka : ketahuan rahasianya
    kawong : dikenal
    kawot : dimuat
    kawrat : terbebani
    kawruh : pengetahuan
    kawul : rambut jagung
    kawula : hamba, saya; kawulawarga : keluarga; kawula wisudha : diwisuda
    kawung : kawung, jenis kain jarik
    kawur : bubar, cerai berai
    kawuri : lampu, silau
    kawus : jera
    kawya : penyair, pijangga, ahli sastra
    kaya : 1 seperti, 2 penghasilan
    kayang : berdiri dengan kaki di atas
    kayangan : tempat para dewa
    kayoman : diayomi, dilindungi
    kayon : 1 gunungan, 2 kekayuan
    kayong : kaya
    kayu : kayu
    kayuh : kayuh
    kayul : sejenis cangkul
    kayun : kehendak, keinginan
    kayungyun : kasmaran, jatuh cinta
    kayut : dirajut, diikat
    keba : 1 tutup; 2 selamatan tujuh bulanan (orang hamil)
    kebak : penuh
    kebek : penuh sekali
    kebelet : kebelet, ingin cepat keluar
    keben : nama buah dan batang
    kebo : kerbau; (kumpul -): hidup bersama laki-perempuan tapi tidak nikah, samen leven; kebo bukur : hewan sejenis penyu; kebo giro : jenis gendhing; kebo jerum : kerbau menderum; kebo lawung : kerbau yang tidak dipekerjakan; kebo menggah : nama bentuk kalung; kebo pelèn : orang yang suka cekcok
    kecut : kecut, asam
    kedah : harus
    kedal : tutur kata, ucapan kata
    kedaluwarsa : terlambat, kelamaan
    kedangsul : kedelai
    kedaut : tertarik, tercabut
    kedawan : terlalu panjang
    kededer : menggigil
    kedeh : harus
    kèdek : terinjak, terpijak
    keder : 1 bergetar, gemetar; 2 merasa takut
    kèder : juling
    kedhali : burung layang-layang
    kedhana-kedhini : dua saudara pria-wanita
    kedhasih : sebangsa orang pipit
    kedhaton : kraton, istana
    kédhé : kidal
    kedheh : harus
    kedhelé : kedelai
    kedhèp : berkedip
    kedher : bergemetar
    kedhi : perempuan yang tak bisa haids
    kedhung : bagian sungai yang dalam
    kedhut : tebal lagi kuat, kedap
    kejaba : kecuali
    kejani : kera, lutung
    kejot : kaget, terkejut
    keju : pegal-pegal, lelah
    kèju : keju, mentega
    kejut : terkejut, kaget
    kelat : tali penarik; dikelati : dikuliti; kelat bahu : gelang bahu; kelatan : berenggang; kelat bahu : gelang tangan di bahu
    kelir : 1 kelir, layar, tirai; 2 warna
    keliru : keliru, salah
    kemalo : laka
    kemampo : hampir matang
    kemangga : laba-laba
    kemangi : kemangi, tanaman lalapan
    kemanungsan : kemanusiaan
    kemara : gema, intan
    kemarang : raga, lebah
    kemat : tenung, santhet
    kemba : 1 tawar, hambar, malas; 2 kecewa
    kembang : kembang, bunga; kembang api : kembang api; kembang borèh : bunga untuk sajian; kembang desa : gadis tercantik di desa; kembang durèn : kuning; kembang gula : permen; kembang lambé : bahan pembicaraan; kembang paès : bunga yang pertama; kembang setaman : bunga rampai; kembang telon : bunga tiga warna; kembang waru : sumbu dian
    kembar : kembar
    kembel : terperosok
    kemben : kemben, penutup dada
    kembeng : kembang, tergenang air
    kemilon : cermin, kaca hias
    kemiri : kemiri
    kemit : jaga malam, pengawal; kemit bumi : abdi yang tugasnya bersih-bersih; kemitan : berjaga malam, azimat
    kémpol : betis
    kempul : kempul, bagian dari gong
    kemuda : jenis tembang, gending; kemudhi : kemudi, setir
    kemukus : berasap; lintang kemukus : jenis rasi bintang di langit
    kena : kena, terkena
    kenaka : kuku
    kenari : buah kenari, burung kenari
    kencana : emas
    kenclung : alat musik
    kendhaga : peti panjang
    kendhali : kendali, peluru, granat
    kendhang : kendang, gamelan
    kendharat : tali untuk menambatkan lembu
    kendhat : gantung diri
    kendheng : tali busur; gunung kendheng : bukit barisan
    kendhi : kendil, wadah air minum
    kendhil : kendil, tempayan kecil
    kendhuri : kenduri
    kéné : sini
    kenikir : kenikir
    keningar : kayu manis
    kenini : pil kina
    kenong : kenong, gamelan
    kèntar : terpingin, hanyut
    kentara : kentara, kelihatan
    kenthang : kentang, jenis umbi
    kenthel : kental
    kenthing : tempayan kecil
    kentrung : jenis kesenian rakyat Jawa Timur
    kenya : perawan, gadis
    kepala : kepala
    kepati : ada anggota yang meninggal; kepatibrata : bertapa, bersemedi; kepati-pati: sungguh-sungguh
    kèpèk : 1 nama pohon; 2 berbuah tapi belum berisi (kedelai)
    keponakan : keponakan
    kepriyé : bagaimana
    kepu : bentak, bakap
    kepuh : 1 pohon kepuh, 2 lipatan kain dodot di pinggang; gantung kepuh: tidak berganti pakaian
    kepundhung : 1 hama buah, 2 gundukan panas karena rengas
    kepung : kepung, keroyok
    kepungkur : silam, lampau
    kepyak : 1 ramai, pesta 2 gladhi resik
    képyan : susah, bingung, putus asa
    kepyar : tersebar, encer
    kepyek : kepyak wayang
    kera : kurus, kurang subur
    kéra : mata yang agak cacat
    kerab : 1 sering, 2 kitab
    keraban : kiraqan
    kérah : juling, tingkah laku
    kerak : kerah, tua lagi kering
    kerambil : kelapa
    kéran : kran
    kerana : karena
    kerang : kerang
    keras : keras
    kéras : bakul tempat garam
    kerasan : betah, jinak, tahan
    kérata : 1 pemburu; 2 asal mula arti kata; kératabasa: jarwa dosok, akrarim
    keraton : kraton, kerajaan, istana
    kerig : digiring, dibawa
    keris : pusaka, senjata
    kerja : kerja, bekerja
    kerpu : sebangsa permata
    kersa : karsa, kehendak
    kerta : hasil, kemakmuran; kerta aji : dihargai; kertan : 1 kemakmuran, penghasilan, 2 tahu, mendapat kabar; kertarta : mapan, makmur; kerta wadana : aman, sejahtera
    kertiyasa : cerdik, cendekian, sangat pandai
    kesawa, kesawamurti : nama lain Batara Wisnu
    kestalan : kandang kuda
    kethèk : kera
    kethoprak : seni drama tradisional
    ketiga : kemarau
    ketimun : mentimun
    ketipung : ketipung, kendang kecil
    ketonggèng : sejenis kala yang besar
    kéwala : saja, cuma, hanya
    kéwan : hewan, binatang; kéwan raja kaya : hewan piaraan; kéwani: hewani
    kéwran : kesulitan, kesukaran
    kidang : hidang, kijang, menjangan
    kidul : selatan
    kidung : kidung, lagu
    kijing : kijing/rumah dimakam, nisan
    kikik : 1 ketiak baju, 2 jenis anjing
    kikis : kikis, surut
    kilat : kilat, api petir
    kimpul : keladi
    kimpurusa : raksasa, gergaji
    kina : kina, pohon kina
    kinah : kina, nama pohon
    kinang : campuran gambir sirih
    kinanthi : disertai, diiringi
    kinca : air gula
    kingkin : 1 sedih, susah, gundah; 2 rindu sekali, jatuh hati
    kinjeng : kinjeng
    kintun : kirim
    kinuswa : dicium
    kipas : kipas, tepas, angin-angin
    kipat : disingkirkan; kipat- kipit : menggerak-gerakkan ekor
    kira : kira, duga
    kirab : kirab, arak-arakan
    kirana : cahaya, sinar
    kirang : kurang; kirangan: kurang tahu, entahlah
    kirata : pemburu
    kirda : bersenang-senang, serong
    kiri : kiri
    kirik : anak anjing
    kirim : kirim
    kiring : kiri
    kirta, kirti : pekerjaan, perbuatan
    kirtya : pekerjaan, perbuatan
    kisa : 1 anyaman bambu untuk membawa ayam; 2 kera
    kisat : kering, kesat
    kisi : kisi, gulungan benang
    kisik : tanah lumpur
    kisma : tanah
    kisruh : kisruh, kacau, berantakan
    kitha : kota
    kitri : 1 tanda pada tanah yang telah ditebangi pohonnya; 2 pohon buah-buahan di kebun
    kiwa : kiri
    klabang : kelabang; dikepang : dikepang (rambut); klabang ayam : dadu, perjudian; klabang nyander : bentuk rumah tradisional
    klapa : kelapa
    klaras : daun pisang kuning
    klasa : tikar, alas tidur
    klenik : klenik, percaya pada takhayul
    klika : kulit kayu
    kliwon : kliwon
    kliyang : melayang, terbang
    klobot : sarung jagung
    kobar : bakar
    kobong : terbakar
    kobot : sarung jagung
    kobra : 1 tersiar oleh umum; 2 gagal; 3 ular kobra
    kocak : 1 kocak, lucu, jenaka; 2 tidak penuh; kocak-kacik : bergoyang-goyang
    kocap : diceritakan
    kocar-kacir : kocar-kacir
    kocèh : berkumur dengan
    kociwa : kecewa, sakit hati
    koclak : bergoyang, tidak penuh
    kodhé, ngodhé : berburuh, mengambil upah
    kodhèn : hitungan dengan kodi
    kodheng : hilang akal, juling (mata)
    kodhi : hitungan kain (20 lembar)
    kodhik : sempit
    kodhok : katak, kodok; kodhok ngorèk : 1 katak bernyanyi; 2 jenis gending upacara
    kogel : tidak sampai hati, sayang, berkasih-kasihan
    kojor : 1 liat, kenyal (daging); 2 benteng keliling
    kokap : mega, awan
    kokila : burung
    kokoh : kokoh, kuat
    kokok : keras berurat (leher), kepala pencuri; kokok beluk : jenis burung
    kokosan : 1 kukusan; 2 jenis buah
    kokot : lekat sekali, peniti kancing baju; kokot bisu : sangat merah/diam sambil menggigit bisu; kokot bolot : daki, dekil
    kolam : kolam
    kolang-kaling : buah kolang-kaling
    kolong : kolong
    kolontara : lamtoro
    komala : intan, halus, santun
    komara : sajian kepada ruh halus
    kombang : kumbang, lebah; macan kombang : harimau kumbang; kombang anglèng : kumbang
    komini : perempuan, istri
    kon : suruh
    konang : kunang-kunang; konangan : diketahui, tertangkap basah
    kondhang : kondang, terkenal, termashur
    konjuk : untuk, buat, dipersembahkan
    kono : situ
    kontab : bangkit amarahnya, tersulut
    kontal : termakan, dinangsa
    kontang-kanting : kesana kemari, mondar- mandir
    kontap : bangkit amarahnya, tersulut
    konten : pintu
    kori : piatu
    koripan : 1 kehadiran; 2 kerajaan kahuripan
    kosa : kuat, perkasa
    kosala : baik, pandai
    koswa (bala- ) : bala tentara
    kosya : dicium
    kotaka : kotoran yang terburuk
    kotbuta : sangat marah
    kothak : kotak
    kothèkan : tabuhan dengan memukul kentongan kayu/lesung
    kothi : keti, 100.000
    kothong : kosong
    kowè : kamu, anda
    krajan : kraton, istana, pena, puri
    kraka : daun kering yang telah luruh
    krakab : tutup pelana
    krakah : halaman rumah
    krakal : bajak, alat pengjembur tanah
    kram : 1 kejang; 2 cahaya, sinar
    krama : menikah; krama désa : bahasa halus yang digunakan orang desa; krama inggil : bahasa halus tinggi; kramakala : petang, malam; kraman : pemberontakan; kramaniti : sopan santun; krami: menikah
    kramat : keramat, berpetuah
    krambil : kelapa
    krana : karena, sebab
    kranjang : keranjang
    kranji : nama buah, kandang ayam; kranjingan: ketagihan
    krapak : daun tebu kering
    krapyak : kandang kijang yang berpagar
    kraras : daun pisang kering
    kras : keras
    krasa : terasa, dapat diindra; krasan : kerasan, betah, senang
    krastala : kuasa, sakti
    kraton : kraton, istana, pura
    krawitan : kerawitan
    krendha : peti mati
    kreneng : keranjang kecil tempat buah-buahan
    kréngga : dihiasi dipercantik
    krenteg : kehendak yang kuat
    krepana : sangat belas kasih
    krepu : kristal, sebangsa, permata
    kresa : karsa, suka, kehendak
    kresna : 1 hitam; 2 nama wayang; kresnapaksa : paruh bulan gelap, sesudah purnama
    kreta : aman damai, makmur
    kréta : 1 kereta; 2 makmur; kretagna : tak berterima kasih; kretala : nama senjata; kretanjali : menyembah, bersujud; kretapradana : terlebih-lebih; kretapunya : bahagia sekali; kretarta : tercapai maksudnya, bahagia; kretayasa : termashur, kondang; kretayuga : jaman keemasan, saat kejayaan
    krété : anak buaya
    kreteg : jembatan
    kreti : perbuatan, tingkah laku
    kretobaya : setuju, berdamai
    kretya : makmur, sejahtera, aman damai
    kridha : gerak, kiprah; kridasastra : kepandian ulah sastra
    krigaji : sejenis pajak kepada raja
    krigan : pengerahan
    krikil : kerikil, batu kecil
    kringet : keringat; kringet buntet : keringat yang tak bisa keluar
    kripik : keripik
    kriting : kriting
    kriya : kriya, karya, buah tangan, kerajinan
    ksama : ampun, maaf
    ksana : seketika, sebentar
    ksatriya : perilaku kesatria
    ksaya : rusak, musnah,
    kséma : selamat, sejahtera
    ksira : puan, air susu
    ksiti : tanah, bumi
    ksodra : madu, air madu
    kuat : kuat
    kubalan : kena nyala api
    kubandha : raksasa, gergaji
    kubek : lingkaran, keliling
    kubeng : lingkaran, keliling
    kubleg : sekeliling
    kubon : kebun, pekarangan
    kubra : besar
    kubu : blok, benteng pertahanan
    kubuk : persegi
    kuburan : kuburan, makan
    kubus : bangun yang mempunyai ukuran sisi-sisinya sama
    kucem : rusak, lengset
    kucing : kucing
    kucir : kucir
    kucira : cela, cacat
    kuciwa : kecewa
    kucumbi : istri, suami
    kucur : kucur, jenis panganan
    kuda : kuda, turangga
    kudandapan : tertatap karena kebiungan
    kudang : diharap, dipuji-puji
    kudhampel : berpaut dengan tangan dan kaki
    kudhar : terurai, terlepas
    kudhi : kudis
    kudhis : kudis, jenis penyakit kulit
    kudhu : mengkudu, nama pohon obat
    kudhung : tutup kepala
    kudhup : kuncup
    kudon : terkenai udu, iuran
    kudrat : kudrat, kekuasaan Tuhan
    kudu : harus
    kudung : penutup, kerudung
    kudus : kudus, suci
    kuhaka : penjahat, orang jahat
    kuhana : tidak terus terang, tidak setia
    kujana : sangat marah, orang jahat
    kujang : senjata tradisional Betawi
    kujiwat (ng- ) : mengerling, mengeling
    kukang : nama binatang sejenis kera
    kukap : asap, awan, kemenyan
    kukila : burung
    kuksi : perut
    kuku : kuku
    kukub : ambil
    kukud : selesai, bangkrut
    kukuh : kukuh, kokoh, kuat
    kukul : jerawat
    kukup : ambil
    kukura : kura-kura
    kukus : asap
    kul : kul, hewan air sejenis bekicot
    kula : saya, aku; kulagotra : sanak keluarga; kula mitra : keluarga, famili; kula sentana: keluarga, amili; kulawanda : keluarga, famili; kulawangsa : keluarga; kulawarga : keluarga
    kulah : kamar mandi
    kulaja : bangsawan, ningrat
    kulak : membeli untuk dijual lagi
    kula-kuli : biasa, lazim
    kulala : pembuat barang pecah-belah dari tanah liat
    kulanté : nama tembang tengahan
    kular : benang untuk menjahit
    kulawu : 1 warna abu-abu; 2 nama wuku
    kuled : lembat, lambat, tidak cepat
    kulem : bergaung, membahana, merdu dan besar
    kulèn : sawah milik kuli
    kuli : kuli, buruh, pekerja
    kulib : anak anjing
    kulihan : kepulangan
    kulihi : bagaimana, mengapa
    kuliling : keliling, mengitari
    kulina : biasa, akrab
    kulingling : berkeliling, mengitari
    kulinten : biasa, lumrah, wajar
    kulisa : beliung, kampak
    kulit : kulit, belulang, sampul; kulit ayam : kulit ari, jangat; kulit daging : seluruh tubuh
    kulita : sudah kenal baik, mesra, akrab
    kulon : barat
    kulu : tertelan, nama ikan
    kulub : angger, buyung, anak, sayang
    kuluk : mahkota, topi kebesaran
    kuluma : nama ikan
    kulumur : berlumuran darah
    kulung : tangkai ketam pemotong padi; kulung ati : lekuk di bawah dada
    kulup : angger, buyung, anak
    kulur : dapat dan mau memberi
    kulwan : barat
    kum : rendam, dibenamkan diair
    kuma : awalan kuma; kumacèlu : mendamba; kumadama : pura-pura bodoh rendah; kumakaruh : akrab, karib; kumalancang : lancang, mendahului kehendak; kumalasa : tergelar, tersedia; kumalungkung : sombong, congkak; kumawani : pemberani, sok berani; kumawas-awas : awas, teliti, cermat;
    kumawasis : sok pintar, sok pandai
    kumaki : congkak, besar kepala
    kumala : emas, mutiara; kumala-kala : kadang kala
    kumara : anak-anak, orang muda, intan, siwa
    kumat : kumat, kambuh, sakit lagi
    kumayu : sok cantik, genit
    kumba : buyung, tempayan, kelapa
    kumbah : cuci, bersih
    kumbakara : pembuat barang pecah belah
    kumbala : jambu-jambu berbentuk bunga untuk hiasan
    kumbandha : raksasa
    kumbang : kumbang, lebah
    kumbayana : 1 jun tempayan, jembangan; 2 nama Begawan Durna waktu muda (wayang)
    kumbi : cangkok, sombong, besar kepala
    kumpris : anak yang akan menggantikan pangkat ayahnya
    kuna : kuna, lama
    kunang : kunang-kunang
    kunapa, kunarpa : jenazah, mayat, bangkai
    kunca : kain dodot
    kuncang : terlempar karena angin
    kuncara : kondang, terkenal
    kuncèh : pipa panjang
    kunci : kunci, pembuka
    kuncung : kuncung, bagian rambut didepan
    kuncup : kuncup
    kundha : anglo, keran, pedupaan, perapian
    kundhah : jatuh tak berdaya
    kundhala : cincin, gelang, anting-anting
    kundhalini : ular
    kundhang : kondang, terkenal, tersohor
    kundhi : tukang membuat gerobak
    kundur : pulang, kembali; kunduran : meninggal karena pendarahan sewaktu melahirkan
    kuneng : adapun
    kung : merdu
    kungas : sumerbak, wangi, karuan
    kungkang : katak yang besar, kongkung
    kungkulan : terlampaui, terlebihi
    kungkum : terbenam, menenggelamkan
    kuning : kuning
    kuningan : jenis logam
    kunir : kunyit
    kunjana : susah, sedih, asyik; kunjana-papa : susah dan melarat, miskin
    kunjara : penjara, tahanan
    kunjeng : kerdil, komeng, ceding
    kunjuk : dipersembahkan
    kunjur : duduk meluruskan kaki
    kunta : senjata sejenis tombak pendek
    kunten : kuli
    kunthara : budi daya, tingkah laku
    kunthing : kecil, kurus
    kunthiwiri : berulang-ulang datang
    kunyit : kunyit, kunir
    kunyuk : monyet, kera, munyuk
    kupa : perigi, mata air
    kupat : telupat
    kupeng : sekeliling
    kuper : kurang perhatian, kurang pergaulan
    kupi : rencana karangan
    kupik : bertepuk
    kupina : cawat, saluran penutup kemaluan laki-laki
    kuping : telinga, pendengaran
    kupiya : 1 contoh, teladan, pengalaman; 2 kopiah, peci
    kupon : kupon
    kupu : kupu-kupu
    kura : kura-kura
    kurah : berkumur-kumur, gurah
    kurakah : pembantai
    kurang : kurang
    kuranti : ditahan, dilarang
    kurantil : nama wuku yang ke-4
    kureb : tengkurap
    kuren : lelaki yang sudah dewasa
    kurma : kurma, jenis buah
    kuru : kurus, tak subur, lemah
    kurung : kurung, mengurung; kurungan : sangkar
    kusa : nama rumput
    kusala : baik, pandai, selamat
    kusan : kukusan
    kusik : sejenis pisau untuk membuat warangka keris
    kusir : kusir, sopir pedati
    kusta : kusta, jenis penyakit kulit
    kusuma : kusuma, bunga, kembang; kusumawicitra: bermacam-macam bunga, nama tambang gedhe; kusumayuda : tokoh pemenang dalam peperangan
    kuswa : cium
    kuswantara : ciuman, kasih
    kutah : tumpah
    kutha : kota; kutha-biting : tanggul besar ditepi jalan; kuthagara : ibukota; kuthamara : sesajian ditempat yang keramat; kuthasaksi : saksi palsu; kuthawara : kota besar
    kuthah : kotor, berlumuran
    kuthaka : kotoran cirit
    kuthara : kampak, beliung
    kuthèh : kotor, berlumuran
    kuthèt : kerdil, komeng
    kuthila : bungkuk, bengkok
    kuthilang : jenis burung
    kuthilem : licin, tidak jujur
    kuthip : sangat hina
    kuthong : kosong
    kuthu baru : bagian kebaya penutup dada
    kuthumbi : suami
    kutu : kutu
    kutub : kutub, ujung
    kutug : asap
    kutuk : 1 anak burung; 2 jenis ikan
    kutut : jenis burung, perkutut
    kuwadé : tempat duduk pengantin
    kuwadéan : pedagang kain, berjualan pakaian
    kuwaga : kuat menjalani, tahan banting
    kuwagang : kuat, mampu
    kuwah : air sayur, kuah
    kuwalon : tiri
    kuwanda : mayat, bangkai, jenazah
    kuwaos : kuasa, mampu
    kuwara : termasyhur, terkenal
    kuwas : kuas, alat mengecat
    kuwasa : kuasa, mampu
    kuwat : kuat
    kuwatir : kuatir, sumelang, was-was
    kuwawa : kuat, mampu; kuwawi : (ing.) kuat, mampu
    kuwaya : air
    kuwèni : jenis mangga
    kuwi : itu
    kuwu : penguasa setingkat adipati
    kuwur : gelisah, bingung, berirama kemerahan
    kuya : aniaya, serang, hina
    kuyu-kuyu : bercucuran keringatnya
    kwaci : biji kuaci
    kwaga : mampu menjalani lobaan, kuat
    kwali : kuali, belanga

    L
    labu : jenis umbi
    labuh : 1 pengabdian; 2 buang; labuh labet : pengabdian; nglabuh : membuang; lelabuhan : pengabdian; pelabuhan : dermaga
    labur : cat dari kapur; laburan : cat-catan; nglabur : mengecat
    lacak : lacak, teliti
    ladha : lada, rempah-rempah
    ladhang : sempat
    ladhatan : penghabisannya
    ladheg : kotor sekali
    ladhu : lumpur dari gunung berapi
    ladi : melayani; pladèn : pelayan; ngladèni : melayani; lados (ing.): melayani
    lading : pisau dapur
    ladrang : nama gending
    laga : perang
    lagak : gaya, potongan
    lagang : cepat besar
    lagep : mau, suka akan
    lagi : sedang, baru
    lagu : lagu
    lahru : kemarau
    lahya : tingkah, canda
    lain : lain
    laja : malu, mendapat malu
    lajar : bajak, nenggala; mlajar : lari
    lajeng : terus; mlajeng : lari
    lajer : pokok kayu
    lajita : malu
    lajuk : terlanjur
    lajur : lapis, kolom
    lak : lak, pintu air
    laka : mustahil, jarang ada
    lakang : selangkangan
    lakar : memang
    laken : cengketan
    laki : pria; laki bini : suami istri; laki rabi : suami istri
    lakon : cerita
    lakra : dasar
    laksa : 10.000
    laksana : seperti
    laksita : berjalan
    laksmana : cerdas
    laksmi : cantik; laksmini : cantik; laksmiwati : cantik sekali
    laksya : laku, jalan
    laku : jalan, laku; kelakon : tercapai, terlaksana; lakon : cerita, kisah; laku dagang : berjualan; laku dhodhok: berjalan dengan duduk; laku gawé : mempunyai kewajiban; laku ngiwa : melakukan kejahatan; nglakoni : menjalani, melakukan
    lalab : dedaunan mentah untuk lalap
    laladan : daerah
    lalahan : tanah yang siap ditanami
    lalai : lupa, alpa
    lalana : berkelana, mengembara
    lalang : ilalang
    lalar : dahi
    lalaran : nara pidana
    lalasa : nama tumbuhan
    lalatha : dahi, menghias dahi
    lalawa : banyak tingkah, ceroboh
    lalayan : pagar tembok, benteng
    laler : lalat; laler wilis : lalat hujan
    laléyan : sering lupa
    lali : lupa; lali jiwa : lupa ingatan, gila
    lalim : lalim
    lalis : hilang, mati
    lalita : cantik
    lalos : lupa
    lalu (ng – ) : bunuh diri; lalu mangsa : terlambat
    lalya : lupa
    lama : lama
    lamak : lemah, lapik
    lamar : lamar, meminang
    lamat -lamat : samar-samar
    lamba : tunggal, tulus hati
    lamban : belum beristri
    lambana : jejaka, perawan
    lambang : lambang, simbol, tanda; lambang jangka : tanda-tanda jaman
    lambao : bertani
    lambar : dasar, alas
    lambat : lama, lambat
    lambau : bertani
    lambé : bibir; lambé ati : watak; lambé gajah : bagian keris; lambé gangsa : moncong lembu yang bergerigi; lambiran: tepi sungai yang rendah
    lambung : perut, lambung; lambung lengis : lekuk di atas pantat di bawah rusuk
    lamèn : pohon padi
    lameng : pedang lamang
    lami : lama
    lamis : dusta, bohong
    lamon : kalau
    lampah : (ing.) jalan; lampahan: lakon, cerita; nglampahi: menjalani
    lampeg : pasang (laut, dsb)
    lampèng : relung
    lampes : nama tumbuhan
    lampet (ng – ) : terhenti
    lampiran : lampiran
    lampit : tikar jalin
    lampita : tanda
    lampor : suara ramai
    lampra : mengembara
    lampu : lampu, pelita
    lampus : mampus
    lamuk : kabut
    lamun : kalau
    lamur : rabun, buta ayam
    lamuran : nama rumput
    lamus : puputan dari kulit kambing
    lamut-lamut : jauh/tipis dan tidak jelas
    lan : dan, serta
    lana : kekal
    lanang : laki-laki
    lanas : laju karena panas, pemarah
    lanat : terkutuk
    lancana : lencana
    lancing : lancang, tak minta ijin
    lancar : lancar
    landep : 1 tajam; 2 nama Wuku
    landhak : landak, jenis binatang
    landhep : tajam; landhep dhengkul: tumpul sekali; landhep pikirané : pintar
    landhes : alas, dasar; landhesan : dasaran, alas
    landhung : panjang sekali
    langak : berjalan mendangak
    langar : garang
    langeh : indah, cantik
    langen : kegemaran; langendriya : wayang orang dengan lakon pakem Damarwulan; langen mandra wanara : pentas pertunjukan wayang orang, drama dan tari; langen sari: taman kesukaan; langen swara: paduan suara tembang-tembang Jawa
    langèn : tempat berenang
    langgana : tak menurut, tak sudi
    langganan : langganan
    langgat : tanggap
    langgenan : landasan, ganjal
    langgeng : abadi, kekal
    langguk : congkak, sombong
    langgula : ekor
    langi : berenang; lelangèn : berenang-renang
    langir : langit, nama buah
    langit : langit, angkasa
    langka : langka, jarang sekali
    langkah : langkah; mlangkah: melangkah; nglangkahi: melangkahi
    langkak : langka, jarang
    langkan : pagar keliling
    langkap : busur
    langkas : tangkas
    langkep : busur
    langking : kurus, kecil
    langkir : nama wuku yang ke-13
    langkung : lebih; kelangkung : sangat; kula langkung : permisi mau lewat; nglangkungi : melewati; selangkung : dua puluh lima
    langlang : berkeliling mengitari
    langseb : langsat
    langsing : langsing, tinggi ramping
    langsir : dilangsir, satu per satu
    langsung : langsung, berlanjut
    langsur : melata, merayap
    langu : jenis bau yang tak sedap
    langun : kesenangan
    langut : sepi, hening
    lanja : sering bersilaturahmi
    lanjah : mudah bosan
    lanjam : 1 ujung bajang; 2 singkal
    lanjang : gadis, perawan
    lanjar : janda muda yang belum beranak; lanjar ngirim : nama rasi bintang
    lanjèn : mencoba, percobaan
    lanji : 1 sebangsa baju; 2 mudah berubah
    lanjo : pulang pergi
    lanjung : termenung, tercenung
    lanjur : lanjut, kemudian
    lanjut : lanjut, kemudian
    lantak : pelantak, pengasah
    lantang-lantang : cincin
    lantap : garang, suka marah
    lantas : langsung
    lantéra : lentera
    lantih : tenun; nglantih: menenun
    lantip : pintar, pandai
    laos : lengkuas
    lapa : lapar; lara-lapa: penderitaan yang amat sangat
    lapak : pelana, sela, ringga
    lapan (se – ) : 35 hari
    lapang : lapang
    lapis : 1 lapis; 2 lapisan
    lar : bulu ayam
    lara : 1 sakit; 2 dara, gadis, wanita; lara ayu : ketumbuhan, sakit calar; lara brangta : kasmaran, jatuh cinta; lara jonggrang : gadis yang bernama jongrang, dicandikan dalam candi Prambanan; lara karuna : kasmaran, jatuh cinta; lara kidul : Nyi Lara Kidul, jin yang dipercaya sebagai penguasa laut selatan; lara kudan : bedil berlaras satu; lara-lapa : sengsara, menderita; lara ngedhat : nama bunga
    larab : datang
    larad : susut, hanyut
    larah : kedudukan, tempat
    larak : sendal, terik
    larang : mahal, harga tinggi
    larap : datang
    laras : irama; laras pelog : irama pelog; laras slendro: irama slendro; laras wastu : akar wangi
    laré : anak; laré angon : anak penggembala
    larèk : anak, kanak-kanak
    lari : lari
    larik : larik, deretan
    laris : laku keras
    laron : laron
    laru : benih jamur pembusuk untuk tempe
    larud : larut
    larung : buang
    laryan : selokan
    lastari : lestari, terpelihara; lastantun : (ing.) lestari, terpelihara
    lastri : malam
    latar : halaman
    lathi : lidah
    latri : lumpur, endapan lumpur
    latu : api
    latuh : lumut laut
    laun : daun kacang cina
    laup-laup : berteriak-teriak
    laut : laut, samudra
    lawa : kelelawar
    lawak : dagelan, lawak
    lawan : 1 musuh; 2 dan, dengan
    lawana : garam, asin
    lawang : pintu; lawang butulan : pintu belakang; lawang kori : pintu utama; lawang kupu tarung : pintu kanan kiri; lawang lèrègan : pintu dorong; lawang monyétan : pintu yang daunnya dua, atas bawah; lawang tangkeban : pintu yang daunnya satu; lawang tobat : pintu taubat
    lawar : lawan, apa adanya; lawaran: makan tanpa lauk
    lawas : kawak, kuno
    lawayan : perlombaan burung merpati
    lawé : lawe, benang tenun; lawé mateng : benang yang sudah dikanji; lawé mentah : benang yang belum dikerjakan; lawé wenang : gelang dari benang (penangkal penyakit)
    laweh : lauk pauk
    lawèh, lawih : ganjal pada bibir kran
    lawer : lama, tua
    lawèt : burung walet
    lawis : lama sekali
    lawon : mori, kain pembungkus mayat
    lawong : bersuara keras
    lawuh : lauk-pauk
    lawung : tombak, lembing
    laya : mati
    layah : piring besar dari tanah liat
    layak : layak, wajar, lumrah
    layan : keran kecil
    layang : surat, kertas; layangan: layang-layang; layang biwara : surat kabar; layang iber-iber : surat kiriman; layang ideran : surat edaran; layang kabar : surat kabar; layang wacan : buku bacaan
    layap : pergi, main
    layar : layar, peralatan perahu
    layon : mayat, jenazah
    layos : atap, tarub
    layu : layu, mati
    layung : awan kuning pada sore hari
    layur : nama ikan laut
    laywa : layu, mati, lain; laywan : bunga yang sudah layu
    lebda : mahir, ahli
    lebet : dalam, maruk
    lebur : lebur, hancur
    lèdhèk : memancing, menggoda
    lega : lega, rela
    legan : perjaka, prawan
    legawa : ikhlas
    legedan : watak
    legena : telanjang
    legetan : nama tumbuhan
    legi : 1 manis; 2 nama hari pasaran
    legundhi : nama tumbuhan
    leheng : lumayan, lebih baik daripada
    leksa : laksa, 10.000
    leksana : jalan, berjalan
    léla : hibur, ayem
    lelah : capek
    lelana : berkelana, mengembara
    lélang : lelang, jual
    lelangon : kesenangan, hiburan
    lelara : penyakit; lelaran : wabah penyakit
    leluhur : leluhur, nenek moyang
    lèlur : segan, enggan
    lema : gemuk, gembur
    lemah : tanah; lemah teles : tanah subur
    lembah : lembah, cekung; lembah manah : andap asor, rendah hati
    lembak : lemak
    lembana : pujian, sanjungan
    lembar : lembar
    lémbat (m -) : berpindah meloncat-loncat dari pohon ke pohon
    lembara : mengembara
    lembat : halus, lembut
    lembayung : lembayung, daun kacang untuk sayur
    lembek : ombak
    lèmbèr : keletah
    lembing : 1 tombak; 2 nama binatang
    lémbong : sebangsa talas
    lembora : nama ikan laut (besar)
    lembu : sapi, lembu
    lembur : lembur, bekerja di luar jadwal
    lembut : lembut, halus
    lemeh : segan, enggan
    lemper : jenis makanan dari ketan
    lèmpèr : cobek
    lempèt : kepipis (perut)
    lempir : lembar, helai
    lempuk : nama ikan sungai
    lempung : tanah liat, tanah merah
    lempuyang : jenis tanaman obat tradisional
    lemu : gemuk
    lendhah : sawah di tempat yang datar dan rendah
    léndhéyan : 1 bersandar; 2 batang tombak
    lendhi : mainan ikan
    lendhong : nama ikan
    léndhot : lumpur
    lendhut : tanah lumpur
    lènèng : bermasakan, masak semua
    lèng : lubang, rongga
    lenga : minyak; lenga bacin : minyak kelapa yang telah dipakai kedua kalinya; lenga cèlèng : minyak lebihan dari; lenga mambu : minyak tanah; lenga patra : minyak tanah; lenga pèt : minyak tanah; lenga wangi : minyak wangi
    léngah : lengah, sembrono
    lengar : lebar (dada)
    lengen : lengan, tahu
    lengeng : indah, menawankan, menyenangkan
    lèngèng : kata untuk memaki
    lenggah : duduk
    lenggak (ng -) : duduk mendongak dan menoleh
    lénggak-lénggok : melenggok
    lenggana : rela, ikhlas, segan, enggan
    lengganan : langganan, pelanggan
    lenggang : jenjang (leher), ramping
    lénggang : melenggang
    lengger : besar dan tak bergerak-gerak
    lènggèr : lengger, jenis tari-tarian
    lénggot : lembehan santai; lénggot bawa : tandak
    lengkara : perhiasan
    lèngsèr : lengser, turun jabatan
    lentéra : lentera, lampu
    lepas : lepas, bebas; lepas tangan : tak mau ikut campur
    lepat : salah
    lèpèk : cawen, lepek
    lèpèn : kali, sungai
    lepet : lepet, jenis makanan
    lèrèh : tenang, santai; lèrèh-lèrèh : santai, istirahat
    lerem : tenang, santai
    lèrèn : istirahat
    leres : betul, benar
    lésan : lisan, mulut
    lesana : tanda, jalan
    leseh : lusuh, terinjak-injak
    lesmi : indah, laksmi
    lestari : lestari, terpelihara; lestantun : (ing.) lestari, terpelihara
    lesu : lesu, lapar, lemas
    lesung : lesung, tempat menumbuk padi
    lésus : angin ribut
    lewih : lebih
    licik : licik, akal bulus
    ligasan : naik kuda tanpa pelana
    lika : tulis
    lilit : lilit, membelit; lilit uwi : melilit seperti ubi
    lima : lima
    liman : gajah
    limar : limar
    limas : bentuk rumah adat; limasan : bentuk rumah adat
    limbang : timbang
    limbuk : limbuk, jenis nama wayang
    limbung : limbang, terhuyung-huyung
    limer : melayang
    limit : limit, rata dan halus
    limo : 1 lima; 2 jeruk, limau
    limpa : limpa
    limpad : cekatan
    limpah : limpah, banyak
    limpung : tombak pendek bermata kanan kiri
    limrah : lumrah, lazim, umum
    limun : limun, jenis minuman
    limur (dite – ) : dilipur, dihibur
    limus : pakel, jenis mangga
    limut : 1 kabut; 2 selimut
    lina : hilang, sirna, mati
    lincad : loncat, lompat, tinggal
    lincak : lincak, kursi; lincak gagak : meloncat-loncat seperti burung gagak
    lincat : loncat, lompat
    lincing : runcing, lancip
    lincip : runcing, lancip
    lincis : lubang jerat (tali)
    lincut : malu, enggan
    lindhu : gempa bumi
    lindhuk : terlindung
    lindhung : lindung, berlindung
    lindri-lindri : cantik sekali, molek
    lingga : 1 arca, tugu; 2 kata dasar
    linggar : pergi, lahir
    lingsa : telur kutu; pada lingsa; tanda baca pada aksara Jawa
    lingsang : anjing air
    lingsem : malu
    lingsir : bergeser, condong
    linguk : jenguk, lihat
    lintah : lintah; lintah dharat : rentenir
    lintang : bintang; lintang alihan : bintang beralih; lintang kemukus : komet, bintang kemukus; lintang panjer esok/sore : bintang kejora
    linthing : melinting
    linting : menggulung
    lintring : jenis rumah adat
    lintu : ganti
    linu : rasa nyeri, pegal-pegal
    linuhung : dihormati, ditinggikan
    linuwih : lebih
    lipur : hibur, senang
    lir : seperti
    lira : belerang; lira-liru : berganti-ganti
    lirang : belirang
    lirih : pelan
    lirik : melirik
    liring : kejap, pandangan sekilas
    lirip : aus, rompeng
    liris : gerimis, teratur, rapi
    lirna, lirning : terang sekali, apabila
    liru : tukar, ganti; liru lambang : bertukar barang, barter; liron : tukar; liron patra : berganti tempat; liron watang: saling merombak
    lirwa : lalai, lengah, kurang waspada
    lis : tali kekang, kendali
    lisa : ketombe, telur kutu
    lisah : minyak
    listu : cantik; listuhayu: cantik, ayu; listya : molek
    lisuh : lesu, lelah
    lisus : angin ribut
    litheng : hitam sekali
    lituhayu : cantik, molek, ayu
    liwar : menyimpang; liwar-liweran : berseliweran
    liwat : lewat
    liwer : lewat, lintas
    liwet : liwet, jenis nasi
    liwung : bingung
    liya : lain
    locana : mata, netra
    locita : hati, perasaan
    lodaka : air
    lodan : ikan paus, ikan gajah
    lodhèg : longgar, lobok
    lodhèh : jenis sambal
    lodhoh : busuk, remuk
    lodhong : wadah, toples
    lodok : sumsum pada tulang punggung
    lodong : wadah makanan kecil, toples
    lodra : buas, gerang, sangat marah
    logor : gugur, luruh
    logro : longgar
    loh : subur; loh jinawi : subur makmur
    lohita : merah
    lok : mashur
    loka : 1 tempat; 2 kenal, dikenal; lokamandhala : permukaan dunia; lokananta : jenis gamelan; lokaya : dunia, alam semesta; lokéndra : raja di dunia; lokéswara : terkenal di dunia; kaloka: terkenal
    lokita : karangan, sajak
    lokro : longgar; nglokro : patah semangat
    lokrok : lobok, longgar
    lola : tidak punya ayah ibu
    loling : lentera dari kertas
    lolita : ingin sekali, mendamba
    lolor : lepas, ulur
    lolos : lolos, bebas
    loma : pemurah, suka memberi
    lomba : pertandingan
    lombok : lombok, cabe
    lomoh : segan, enggan
    londhot : busuk, remuk
    longan : bawah ranjang
    longgang : sela, antara
    longgar : longgar, luas, renggang
    longkah : nama bunyi-bunyian
    longkang : sela, antara
    longsor : longsor
    lonjong : lonjor
    lonjor : belunjur; selonjor : duduk meluruskan kaki
    lontar : lontar
    lontop : tongkat berisi pedang
    lontor : makan, minum
    lor : utara; lor kulon : barat daya; lor wétan : timur laut
    lorèk : lorek, loreng; lorèng : loreng
    loro : dua; loro blonyo : arca tiruan pengantin
    losin : dosin, 12 buah
    losoh : lusuh
    losok : busuk, luruh
    losor : longsor
    lota : buas, ganas
    lothèng : loteng
    lowang : luwang, bolong, lubang
    lowong : lawang, kosong
    lowung : lumayan
    lucu : lucu, jenaka
    ludhes : ludes, habis
    ludhuk : suka makan banyak
    ludira : darah
    ludrug : ludruk, teater tradisional
    lugas : jelas, denotatif
    lugu : apa adanya, bersahaja
    lugut : bulu-bulu pada batang bambu (tebu, dsb)
    luh : air mata
    luhur : luhur, tinggi; luhung: luhur, tinggi
    lujeng : luku, bajak
    luk : lekuk; luk sanga : lekuk sembilan
    luka : luka
    lukak : cekung; lukak-lukik: bercekung-cekung
    lukar : lepas, melepas
    lukat : lepas dari siksaan
    lukis : lukis, gambar
    lukita : karangan, syair; lukita sari: karangan/syair yang indah
    luku : bajak, nenggala
    lulang : belulang, kulit
    luluh : luluh
    lulur : bedak lulur
    luluri : leluhur
    lulus : lulus, lolos
    lulut : cinta
    lumah : terlentang; lumah tangan: meminta, memohon
    lumba : lomba, pertandingan
    lumba-lumba : ikan lumba-lumba
    lumbu : jenis tanaman umbi-umbian
    lumbung : lumbung, persediaan; lumbung bandhung : lumbung besar; lumbung désa : lumbung desa
    lumer : leleh, basi
    lumèr : meluap
    lumpang : lumpang, tumbukan padi; lumpang kenthèng : lumpang batu besar
    lumpat : lompat; lumpat kidang : melompat-lompat
    lumping : belulang
    lumprah : lumrah, wajar
    lumpuh : lumpuh
    lumpur : lumpur
    lumrah : lumrah, wajar
    lumuh : bosan, malas
    lumur : gelas untuk minum
    lumurug : berangkat ke pertandingan
    lumut : lumut
    luncat : loncat, lompat
    luncup : luncup, kuncup
    lung : pucuk daun
    lunga : pergi
    lungan : bepergian
    lungga : sulur-suluran
    lunggé : terlambat
    lungguh : duduk
    lungka : bongkahan tanah di ladang
    lungkrah : capai, payah, letih
    lungsé : terlambat
    lungsed : lusuh
    lungsi (pada -) : tanda baca dalam huruf Jawa
    lungsir : kain sutra
    lungsungan : kulit bekas pada binatang setelah berganti kulit
    lungsur : kain bekas
    lunjak : lonjak
    lunjat : lonjak
    luntas : luntas, jenis tumbuhan
    luntur : luntur
    lunyu : licin
    lupa : lupa
    lupit : sempit, tidak longgar
    lupiya : teladan, contoh
    lupta : keliru, lupa
    luput : luput, lepas; luput cinatur: tak disebut dalam bicara
    lurah : lurah, kepala desa
    luru : mencari
    lurub : gebar, tutup mayat
    lurung : sungai tempat pembuangan
    lurus : lurus
    lutung : lutung, jenis kera
    luwah : lowong
    luwak : luwak, jenis musang
    luwang : lubang, lowong, watu luang
    luwar : lepas, luar
    luwé : lapar
    luweng : lubang
    luwer : putaran, bundaran
    luwih : lebih; luwih manèh : terlebih lagi

    M
    maésa : kerbau; maésa jenar : kerbau kuning; maésa anabrang : kerbau menyeberang; maésa lawung : jenis tarian menirukan kerbau bertarung
    mabur : melayang, terbang
    maca : membaca; maca udrasa : menangis
    macak : dandan, berhias diri
    macan : macan, harimau; macanan : jenis permainan; macan angop : bangunan kecil di bagian pintu rumah
    macapat : tembang macapat
    macas : memangkas
    macel : memasukkan pasak
    macem : macam, jenis
    macung : mengangkat tangan
    mada : berani, tidak takut mati; mada pléra : mencela, memperolok-olok
    madak : malah, malahan
    madat : memakai candu, ganja
    madaya : memperdaya, membohongi
    madé : menjual
    madeg : berdiri, menjadi
    mader : mencari ikan wader
    madha : menyamai; madha rupa : rupa yang sama
    madhang : makan
    madhep : menghadap
    madhuk : tidak keras, gembur
    madon : bermain perempuan; madoni : bertengkar
    madresa : keras
    madresthi : mencelakai
    madu : madu; madu brata : lebah; madu kara : lebah penghisap madu; madu mangsa : jenis makanan, dodol; madura : cantik, manis
    madya : tengah; madya gantang : angkasa, langit; madya pada : dunia, alam; madya ratri : tengah malam; madyama : di tengah-tengah; madyantara : alam semesta, jagat raya; madyasta : berdiri sebagai penengah
    maéjan : nisan
    maékani : memfitnah
    maèlu : memfitnah
    maem : makan
    maétala : tanah, bumi
    magah : tegar hati, keras kepala
    magang : bekerja sambil belajar
    magepokan : berhubungan
    mager : pagar, memagari; mager timun : serupa biji mentimun; mager sari : tetangga kanan kiri
    magrok : tinggal
    magut : hampir selesai
    maha : maha, tinggi; maha agung : maha agung; maha bala : kuat, perkasa sekali; maha bara : tidak lazim, mustahil; mahabaya : bahaya besar; mahaguru : mahaguru, guru besar; maha kuwasa : maha kuasa; maha luhur : maha luhur; maha mulya : maha mulia; mahamuni : pendita; maha pawitra: suci, luhur; maha prana : huruf besar pada huruf Jawa; maharaja: raja besar; maharatna : manikam; maharesmi : bulan; maharja : selamat; maharsi : maharesi; mahasiswa : siswa di perguruan tinggi; maha suci: maha suci; mahasura: pemberani, pahlawan; maha atma, mahatma : jiwa besar; maha wikan : maha mengetahui
    mabuk : mabuk
    mahas : masuk
    mahidhara : gunung, bukit
    mahisa : kerbau
    mahisi : permaisuri
    mahitala : bumi, tanah
    mahitala : bumi, tanah
    maido : mencela; maiben : mencela
    main : main
    maisi : permaisuri
    maja : maja, nama buah; maja-maja : sekali-kali
    majad : patut, layak
    majer : mandul, majir
    maji : tak kan terjadi
    maju : maju; majeng : maju; majupat : segi empat; majutelu : segi tiga
    makah : merangkap
    makam : kuburan
    makan : 1 makan; 2 bisa mengerem (rem); makan ati : mengecewakan; makan tuan : mencelakakan tuan/ pemiliknya
    makara : udang
    makaten : demikian, begitu
    maktal : nama wuku yang ke-21
    makutha : memakai mahkota
    mala : luka, penyakit
    malad, maladi : membuat kualat
    malah : malah, bahkan
    malahi : merepotkan
    malam : bahan cat untuk membatik
    malang : melintang, berserakan; malang atèni : menguatirkan; malang gambuhi : suami istri yang lakinya lebih muda; malang kadhak : berkacak pinggang; malang kerik : berkacak pinggang; malang mégung : malang melintang; malang sumirang : menghina kepada orang
    malar : tambahan pula
    malati : membuat kualat, bertuah
    malaya : mengembara
    maled : menerima rapelan
    maledi : ingin sekali, damba sekali
    malek : jemu, jenuh
    malem : malam
    malèni : menjadi wali
    maler : selalu, senantiasa
    males : membalas
    maligé : mahligai, istana keputrian
    malih : berubah, berganti
    malik : membalik; malik grémbyang : berubah total; malik tingal : berubah janji
    maling : pencuri, mencuri; maling dhèndhèng : berlaku serong, berzina; maling raras : mencuri asmara; maling retna : mencuri asmara
    malini : bunga
    malir : membuat alur/parit di sawah
    malo : lak berwarna merah
    maloni : mencela, mengubah
    malu : malu
    maluh : becek, berlumpur
    mamah : 1 memamah; 2 mama, ibu
    mamak : emak, mama, ibu
    maman : memanggil paman
    mamang : ragu, bimbang
    mamar : remang-remang
    mamas : nikel
    mambang : jenis hantu
    mambek : tersumbat
    mambet : tersumbat
    mambil : mengambil
    mambrih : supaya, agar
    mambu : berbau
    mamèt : mencari, berupaya
    mami : 1 saya, kami; 2 mama, ibu
    mamin : bertemu, berjumpa
    mampet : tersumbat, tergenang
    mampir : singgah
    mamprah : melayang
    mampu : mampu, kuat
    mampus : mampus
    mamuk : mengamuk
    mamut : hilang, musnah, pergi
    man : kependekan dari kata paman
    mana : angan-angan, hati; manaduganda : menyetujui, memuji; manadukara : menyetujui, memuji; manakawan : menjadi abdi, pengiring; manasija: cinta, kekasih; manasika : menganiaya; manastapa : berduka cita; manasuka : siapa yang suka; mana wibawa: sombong
    manadhem : limun
    manah : 1 memanah; 2 hati, perasaan
    manail : nama wuku yang ke-23
    manang : keliru, marah
    manasi : memanasi
    manawa : jika
    manca : manca, luar; manca udrasa, manca rawat : menangis; manca negara : luar negeri; manca kaki : orang-orang tua di desa; mancawara : memperdayakan dengan negara; manca warna : bermacam-macam jenis
    mancad : menginjak
    mancahi : mencela, membantah
    mancak : menerima apa-apa yang diberi
    mancal : menendang; mancal donya : meninggal dunia; mancal kemul : berselimut lagi, tidur lagi
    mancana : menganggu, mengusik
    mancas : memangkas
    mancur : mancur, memancar
    manda : setengah matang; mandabagya : celaka
    mandang : memandang
    mandar : semakin
    mandara : berhias, bersolek
    mandaya : berdaya upaya
    mandek : berhenti
    mandéné : alangkah
    mandeng : memandang
    mandha : susah, sedih; mandhakaki : nama bunga; mandhakiya (bale -) : rumah tempat memuja; mandhalika : nama tetumbuhan; mandhasiya : nama wuku yang ke-4
    mandhah : pindah
    mandhak : menganggap enteng
    mandhala : lingkaran, daerah
    mandhap : turun ke bawah
    mandhapa : rumah muka, balai, pendhapa
    mandheg : berhenti; mandheg mangu : berhenti dan ragu; mandheg mayong : berjalan tidak langsung; mandheg tumolih : berhenti dan menoleh
    mandhégani : mengepalai
    mandhes : sampai tuntas
    mandhing : pohon kemlandingan
    mandhiri : mandiri, merdeka; mandhirèng pribadi : mandiri, berdikari
    mandho : menengadahkan tangannya
    mandhor : mandor, pengawas
    mandhuka : katak
    mandhung : mencuri, maling
    mandi : mujarab, manjur
    mandira : pohon beringin
    mandos : mujarab, manjur
    mandra : gembira; mandragini, mandragupit : kamar tidur; mandraguna : sakti, digjaya; mandrawa : jauh, kejauhan
    manduk : terkena oleh
    mandum : membagi
    maneh : abdi, hamba
    manèh : lagi
    manèka : beraneka, macam-macam; manéka warna : beraneka ragam
    manekung : berdoa
    mangga : silakan; mangga mara : mau, suka; mangga sapira-pira : tiada seberapa; mangga sésa : tiada seberapa; tan mangga puliha: tak dapat menang
    manggahi : mempertahankan
    manggal : melempar, melontar
    manggala : komandan; manggalayuda : komandan perang
    manggar : bunga kelapa
    manggya : bertemu, berjumpa
    mangka : padahal
    mangkadi : tambahan, lagi pula
    mangkana : demikian, begitu
    mangkara : udang
    mangkas : memangkas
    mangkat : berangkat, bertolak
    mangké : nanti
    mangkéné : demikian, begini
    mangkono : demikian, begitu
    mangku : memangku
    manglah : mengalah
    manglar : melebarkan, meluaskan
    manglèng : agak miring
    mangler : membelokkan
    mangli : nama macam tebu
    manglih : berubah
    mangro : mendua
    mangsa : 1 musim; 2 ah masa?; mangsa bodhoa : masa bodoh; mangsa borong : terserah; mangsatara : masa tidak hujan pada musim hujan
    mangsah : melawan, berperang
    mangseg : mendesak, menekan
    mangsi : tinta
    mangun : membangun; mangun-kung : susah karena birahi
    mangut : nama lauk dari ikan
    mangwa : bara
    mani : 1 intan; 2 air mani
    manidikara : menyembahyangkan
    manih : lagi pula, dan
    manik : manik-manik
    manikarma : intan berlian
    manikem : manikam
    manikya : mirah, intan merah
    manila : intan biru
    maning : lagi, dan
    manis : manis
    manja : membuat tugal
    manjang : memanjang
    manjat : memanjat, miring, landai
    manjel : maju, berkuli
    manjer : menyalakan terus
    manjing : masuk
    manjur : manjur, mujarab
    manjurung : mendukung, mendorong
    manjut : lalu
    manobawa : cinta, senang
    manohara : memikat, menawan
    manojawa : keras sekali
    manolan : kuli, buruh
    manon : mengetahui
    mantak : mengeluarkan kesaktian
    mantang : memberi pantangan
    mantar : mudah menyala (kayu)
    mantèk : mengeluarkan kesaktian
    mantel : mantel
    manten : kian, lekas, bekas
    mantèn : penganten
    mantep : mantab
    mantes : menjadi pantas
    mantha : membagi; mantha garwa : memperistri; mantha-mantha : membagi-bagi
    manthang : sejenis ubi jalar
    mantheng : pikiran yang memusat
    manther : pikiran yang memusat
    manthuk : mengangguk
    mantog : sampai batas, mentok
    mantra : mantra, kata bertuah
    mantri : kepala pegawai; mantri kéwan : mantri hewan
    mantrus : kelasi, pelaut
    mantu : menantu
    mantuk : pulang, kembali
    mantun : sembuh, selesai
    mantuni : menyembuhkan
    mantyanta : sangat, sekali
    manu : menerjang, menyerbu; manubawa : cinta, kasih sayang; manuhara : memikat, merayu; manukara : menurut, meniru
    manuh : biasa, kenal
    manuja : menuju, mengena
    manuju : menuju, mengena
    manuk : burung; manuk ngoceh : burung berkicau; manuk thilang : burung kutilang
    manuksma : menjelma
    manungsa : manusia
    manusmara : mencipta, memuja
    manut : menurut, patuh
    manyar : manyar, jenis burung
    manyer : berdiri tegak
    manyuk : datang hanya sebentar
    manyul : dahinya nonong
    manyung : mancung
    manyura : gending manyura
    maoni : pohon mahoni
    maos : 1 membaca; 2 buah maja
    mapa : apa, apakah
    mapag : menantikan, menjemput; mapag tanggal : menunggu
    mapah : memapah
    mapak : menjemput, menunggu
    mapal : mengepras, memapras
    mapali : mengeprasi
    mapan : mapan/menempati
    mapas : memotong, memangkas
    mapat : berempat
    mapatih : mahapatih
    maprah : berkembang, menjadi banyak
    mapras : memangkas
    mar : capek, lelah
    mara : datang, hadir; mara awak : datang sendiri; mara dina : menunggu hari; mara serek : menjemukan, membosankan; mara dagang : berdagang, berniaga; mara désa : mendatangi desa lain; mara dhayoh : bertamu; mara jelèh: membosankan, menjemukan; marakarma : kesengsaraan, kesedihan; marakata : zamrut, intan hijau; marasadu: menipu, licik; maraséba : menghadap; marasoca : melihat sendiri; mara tangan : suka memukul; maratapa : bertapa, bersemedi; maratuwa : mertua
    marabi : menyebut dengan panggilan nama jelek
    marag : menghadap, mendatangi
    marakèh : nama wuku ke-18
    marana : mati, meninggal
    marang : terhadap, kepada
    marangi : mencuci pusaka
    marani : mendatangi, mendekati
    maras : kuatir, cemas
    marbuka : membuka
    mardala : kandang
    mardawa : ahli, pakar
    mardi : mengajar, membina
    mardika : merdeka; mardikani : membuat merdeka; mardikèngrat : merdeka di dunia
    maregaké : membuat kenyang
    marek : mendatangi, mendekati
    marem : puas
    marep : menghadap
    marga : jalan, karena; margaina: rahim; margana : angin, panah; margi : jalan, sebab
    mari : sembuh, selesai
    markisah : buah markisah
    marma : kasih sayang; marmi : kasih sayang
    marmut : marmut, jenis hewan
    marna, marni : bermacam-macam
    maro : membagi dua; maro tingal : bermuka dua
    maron : belanga
    marsudi : berusaha, berupaya
    marta : kehidupan, rendah hati
    martana : rendah hati
    martani : rendah hati
    martuwi : berkunjung, silaturahmi
    martyapada : dunia, alam fana
    maru : madu, orang yang bersaing mendapat cinta
    marud : memarut, mengukur
    maruk : gembur (tanah)
    maruki : selalu ingin makan
    marus : berbau tak sedap
    maruta : angin
    marwita : mencari ilmu kepada
    mas : 1 emas; 2 panggilan buat kakak laki-laki
    masa : musim
    masak : memasak
    masang : memasang; masang semu: memandang dengan perangai tertentu agar dimaklumi; masang ulat: memandang dengan perangai tertentu agar dimaklumi
    masem : berbasi, berair
    maser : menyumpit dengan paser
    masi : masakan, meskipun
    maskumambang : maskumambang; maskèntar : maskumambang
    masoh : membasuh, mencuci
    mastaka : kepala, mahkota
    mastuti : memuji, berdoa
    masuh : mencuci, membersihkan
    masung : memasung, memberi
    mata : mata, netra; mata deruk: jenis rumah adat tradisional; mata dhuwiten : mata duitan; mata éra : bolongan keranjang; mata itik : jenis rumah adat tradisional; mata iwak : nama tumbuhan; mata kucing : sebangsa damar; mata lélé : tumbuh daun (tembakau); mata loro : membela musuh, intelijen; mata-mata, mata pita, mata pitaya : intelijen; mata sapi : telur ceplok; mata walangen : silau sebab terlalu lama memandang; mata walikan : nama anyaman; mata yuyu : selalu ingin menangis
    matah : menugaskan, mendelegasikan
    matak : mengeluarkan; matak aji : mengeluarkan kesaktian
    matal : setengah matang
    matang : matang, masak; matang putung : terpaksa berhenti
    matangga : gajah
    matar : mematar, mengikir
    mataya : menari, berjoget
    matek : mengeluarkan kesaktian
    mateng : matang, masak; mateng ati : yang masak baru bagian dalam
    matengga : menunggu, menanti
    mathar : serba teratur dan baik
    mathem : puas, senang sekali
    mathet : menyelaraskan irama
    mathi : pusar kuda yang menjadi tanda tabiatnya
    mathuk : cocok, sesuai
    mati : mati; mati branggah : mati utama; mati kunduran : meninggal saat melahirkan; mati ngurak : mati karena sudah tua renta; mati raga : bertapa; mati sahid : mati membela agama; mati salah : mati karena hal yang dilarang
    matianta : sangat
    matil : mematil, menancapkan patil
    maton : maton, tidak menyimpang
    matosi : mengkhawatirkan
    matra : mantra, kata bertuah; matra kélasa : mengikut/menurut
    matrap : mengetrapkan
    matswa : ikan
    matsya : ikan
    matuh : menaati
    matun : menyiangi
    matur : berkata
    matut : membuat patut
    matyanta : sangat, sekali
    mau : tadi
    mawa : membawa
    mawar : bunga mawar
    mawas : mawas, waspada; mawas diri: instrospeksi
    mawat : memberi; mawat gawé, mawat karya : berbuat jahat
    mawèh : memberi
    mawelu : kabur, pucat
    mawi : membawa, dengan
    mawinga-winga : marah besar; jajabang mawinga-winga : marah besar hingga wajahnya merah
    mawiti : memulai
    mayang : bunga pinang
    mayura : burung merak
    meca : berterus terang
    mecah : memecah
    mecut : mencambuk
    méga : mega, mendung; méga malang : awan berarak; méga mendhung : nama gamelan; mégantara : coklat semu hitam (warna kuda)
    megar : mekar, berkembang
    megatruh : megatruh, jenis tembang
    méjan : batu nisan
    mejana : sedang, cukupan
    mejemuk : 1 majemuk; 2 kenduri bersama sekampung
    melathi : melati
    melaya : mengembara, berkelana
    mémba : berubah rupa, menyerupai
    membat : memantul; membat mentul : bergetar, memantul-mantul
    membut : lunak, gembur
    memes : lentur, luwes
    memetri : memelihara, merawat
    mempan : mempan
    menahi : membenahi, mengemasi
    ménak : nikmat, enak
    menang : menang, unggul
    menapa : apa; menapi : apa
    menawa : jika, kalau
    mencira : terpencil, terasing
    ménda : kambing
    mendem : mabuk
    mendha : menurut, patuh
    mendhak : membungkuk, merendah
    mendhala : lingkaran, tempat, sasana; mendhala giri : nama corak kain tenunan
    mendhang : kulit beras yang kecil sekali
    mendhé : istirahat
    mendhek : berhenti
    mendhem : memendam
    mendhing : lumayan, mendingan
    mendhiri : mandiri, berdikari
    mendho : menurut, patuh, taat
    méndhong : mendong, jenis tanaman
    mendhung : mendung
    mendut : memantul
    meneng : diam, tak bicara
    menga : terbuka, membuka
    mengalor : ke utara
    mengarep : pergi ke depan, maju; mengarep-arep : mengharap-harap
    mengarsa : maju, pergi ke depan; mengarsa-arsa : mengharap; mengarsani : memimpin
    mengastawa : berdoa
    mengkana : demikian, begitu
    mengkang : merenggang, merenggangkan
    mengkéné : demikian, begini
    menir : pecahan beras; meniren lambéné : bibir yang capek bicara
    menjalin : rotan
    menjalma : menjelma
    menjangan : kijang
    mentah : mentah
    mental : memantul
    mentala : tega, sampai hati
    mentaos : tempuas, nama kayu
    mentas : mentas, terbebaskan
    mentéga : mentega
    mentes : berisi, berbobot
    menther : memusatkan pikiran, konsentrasi
    menthès : mentes, berisi penuh
    menthik : 1 mungil; 2 jenis padi; menthik ori : jenis ketela pohon
    menthilas : bersih, terang, jelas
    menthul : 1 memakai topeng; 2 gemuk dan segar
    mentog : menabrak, buntu
    méntol : mentol, penyegar hidung
    mentrik : cantrik, murid
    menungsa : manusia, orang
    menur : bunga menur
    menyak : melewati jalan becek
    menyan : kemenyan
    menyang : berangkat, pergi
    mèpèt : mendesak, menekan;
    merak : merak
    mérak : menarik hati
    merang : batang padi
    mérang : membagi
    merbabak : berkilauan, bersinar; merbabak bang kencana: semburat merah bagai emas
    merdi : berusaha, mengajar; merdi désa: memajukan desa
    merdika : merdeka
    merdu : menyenangkan, merdu
    merduli : memperdulikan
    meré : suara kera
    merem : memejamkan mata; merem melèk : membuka menutup mata
    merga : karena, sebab, jalan
    mersudi : menuntut, berusaha, melatih
    mertapa : bertapa
    merti : merawat; merti désa : kenduri untuk selamatan desa
    mèru : gunung; mèru pancaka : tempat pembakaran mayat
    mestaka : kepala
    mesthi : pasti, tentu
    mèstri : beristri, menikah
    mesu : menahan, mengendalikan
    meta : marah sekali
    meteng : mengandung
    miarsa : mendengar, memirsa
    mibah : bergerak
    miber : terbang, melayang
    micara : fasih berbicara
    midadari : bidadari
    midak : menginjak
    midana : menghukum pidana
    mider : mengelilingi
    midereng : kuat keinginan, dengan giat
    midhang : bermain-main, berpesiar, membayar nazar
    midhangan : acara widhang
    midhanget : mendengar
    midhé : menyambung denga kelopak jantung pisang, membeli daging ketika punya hajat (tidak menyembelih sendiri)
    midhet : tidur
    midhun : turun
    midosa : berbuat dosa
    miduwung : menyesal
    migena : menghalang-halangi
    miguna : berguna
    mihak : memihak
    mijil : 1 keluar, lahir; 2 tembang mijil
    mikara : membuat perkara
    mikir : mikir, berpikir
    mikul : memikul; mikul dhuwur mendhem jero : mengangkat nama baik tinggi-tinggi dan memendam aib dalam-dalam
    mil : mil, ukuran jarak
    mila : maka
    milah : memisah, memilah
    milalu : remah, lebih (terlebih) dari
    milang : 1 menghitung, membilang; 2 mengajar; milang kori : memasuki tiap pintu
    rumah; milang usuk : bermalas-malasan; milang-miling : melihat-lihat
    milangkoni : menyenangkan
    milar : membelah
    milara : menyakiti
    milasa : menganiaya
    milenggah : mendudukkan
    mili : mengalir
    milu : ikut, turut serta
    miluta : membujuk, merayu, menjebak
    mimang : akar beringin
    mimba : keluar
    mimbar : mimbar
    mimbuhi : menambah
    mimi : belakang
    mimik : menyusu
    mimis : mimis, peluru
    mimpin : memimpin
    mimrih : menyuruh supaya
    mimring : tipis sekali
    mina : ikan; minantaka : nelayan
    minangka : dalam rangka
    minangsraya : minta pertolongan
    minanten : kalau, jikalau
    minaraki : duduk, singgah
    minda : kambing
    mindah : memindahkan
    mindel : diam
    mindeng : memusatkan perhatian
    minder : rendah diri; minder liring : selalu memandang
    mindha : seperti, bagaikan
    mindhah : memindah
    mindhak : naik, bertambah
    mindho : kedua kalinya
    mindi : pohon imba
    mindring : tukang kredit barang dapur
    mineb : tertutup
    minengsah : dimusuhi
    minger : berbelok
    minggah : naik, ke atas
    minggat : pergi tanpa pamit
    minggir : minggir, menyisih
    minggung : bergerak, terguncang
    mingkar-mingkur : menghindari, mencegah
    mingkara : melawan, memaksa
    mingked : beringsut, bergeser
    mingkem : terbungkam, tertutup
    mingsra : berharga; mingsri : berharga
    minta : minta, mohon
    mintaksama : minta ampun, mohon maaf
    mintar : pergi
    minten : masing-masing berupa
    minthi : anak itik
    mintuhu : taat, patuh
    mintuna : jodoh, laki-laki/perempuan
    minulya : dimuliakan
    minum : minum
    mireng : mendengar
    miri : kemiri
    miring : miring
    miris : kuatir, takut
    mirma : berbelas kasihan
    mirong : nama perhiasan
    mirowang : membantu, berteman
    mirsa : melihat, mengetahui
    miruda : lari, melarikan diri
    mirungga : khusus
    misah : memisah
    misalin : bersalin, berganti
    misanan : sepupu
    misaya : menganiaya
    misepuh : berlaku sebagai orang tua
    miser : menggeser
    misésa : menguasai, memerintah
    misih : masih
    misudha : mengangkat, mewisuda
    misuh : memaki-maki
    misuwur : kondang, terkenal
    mitambuh : pura-pura tak tahu
    mitaya : membuat percaya
    miterang : menerangkan, menjelaskan
    mithes : menggilas
    mithet : menekan, menjepit
    mithing : menekan, menjepit
    mitra : mitra, kawan; mitra darma : kawan karib, teman akrab
    mituduh : menunjukkan, mengarahkan
    mituhu : patuh, taat
    miturut : menurut, patuh, taat
    miwah : dan
    miwaha : mengawinkan
    miwal : menampik, menolak
    miwir : mengurai
    miwiti : memulai
    miyaga : pemain gamelan
    miyagah : mengerjakan dengan duga kira
    miyak : membelah
    miyambak : mengerjakan sendiri
    miyangga : menyangga
    miyara : memelihara
    miyarsa : mendengar, menyaksikan
    miyat : melihat, tampak, tahu
    miyata : mengajar
    miyatani : boleh dipercaya
    miyos : keluar, pergi
    miyup : berteduh
    miyur : bergoyang, tak kuat
    mlaku : berjalan
    mlathi : bunga melati
    mlinjo : melinjo, jenis tanaman
    mobah : bergerak, berubah
    mohita : susah, bingung
    mojar : berkata
    moksa : muksa
    mola : meniru, mencontoh
    molah : bergerak
    molang : pedagang ternak
    molèk : indah, cantik, jelita, bagus
    molèr : memanjang dan melingkar
    molih : pulang, kembali
    momohan : benda bekas, barang sisa
    momol : 1 lunak, empuk; 2 batang jagung untuk pakan ternak
    momong : mengasuh, mengemban
    momor : campur; momor sambu : turut bersama-sama menyamar
    momot : memuat
    mona : diam, membisu; monabrata : bertapa membisu
    moncèr : moncer, cemerlang, berkilauan
    mondhah : mengada-ada, kuti-kuti
    mondhalika : nama bunga
    mondhoh : melubangi telinga
    mondhok : mondok, kos
    mondhong : memondong
    mongah : menipu
    monga-mangu : ragu-ragu, bimbang
    monggang : monggang, jenis
    mongkog : berbesar hati
    monjo : melebihi sesamanya
    mono : begitu, demikian
    monté : manik-manik
    monyèt : monyet
    monyong : menjorok, memanjang
    mopo : tidak mau mengerjakan, mogok
    mor : kumpul, campur
    mori : kain putih pembungkus mayat
    morong : morong, wadah air
    morot : melorot, turun
    mos : boros
    mot : muat, isi
    moté : manik-manik
    motha : kain mota, kemah
    motong : memotong
    moyang : nenek moyang
    mubal : menyala
    mubed : membelit
    mubeng : berkeliling
    muber : memburu
    mubyar : berkilauan, bercahaya
    mucal : mengajar
    mucang : makan sirih
    mucap : mengucap
    mucuk : ke puncak
    muda : muda
    mudal : keluar
    mudangkara : kepala
    mudani : menelanjangi
    mudgara : palu, martil
    mudha : muda; mudha dama : bodoh lagi hina; mudha pangarsa : ketua muda
    mudhar : menggelar, membeberkan
    mudheng : mengerti, mengetahui
    mudhun : menurun
    muga-muga : semoga
    mugag : memutus pembicaraan
    mugen : paham
    muges : memenggal
    mugi : semoga
    mugut : memotong ujungnya
    muhun : menangis
    muhung : hanya, cuma
    muja : memuji, berdoa
    mujang : membujang, mengabdi
    mujangga : berlaku sebagai pujangga
    mujuh : meminta uang
    mujuk : membujuk
    mujung : tidur, berbaring berselimut
    mujur : mujur, beruntung
    muk : wadah minuman yang besar
    muka : muka
    muksa : membesar
    mukti : mulia, luhur
    mukul : memukul
    mukun : mangkuk tertutup
    mula : mula, maka; mula buka : pada mulanya; mulasara : menganiaya
    mulang : mengajar
    mulanguni : menyenangkan
    mular : menangis
    mulas : melukis
    mulat : melihat, memandang; mulat tèngè : sangat rindu
    mulé : pulang
    mulèh : pulang
    mulek : mules, sakit perut
    mulet : berbelit-belit
    mulih : pulang, kembali
    muluk : terbang
    mulur : memanjang, molor
    mulus : mulus
    mulut : mulut
    mulwa : buah mulwa
    mulya : mulia, bahagia; mulyawan : orang yang mulia
    mumbul : naik ke atas, terbang
    mumet : mumet, pusing, sakit kepala
    mumpang : menang
    mumpet : mampet, tersumbat
    mumpluk : mengelompok
    mumpung : mumpung, senyampang
    mumpuni : mumpuni, menguasai, ahli
    mumpyar : bercahaya (intan)
    mumut : empuk sekali
    munah : memusnahkan
    munakawan : menjadi punakawan
    muna-muni : pembicaraan, suara, kata-kata
    muncang : menghempaskan jauh-jauh
    muncar : berkilauan, memancar
    munci : gundik
    muncrat : memancar
    muncul : muncul, timbul
    muncung : moncong
    mundang : mengundang, memanggil
    mundhak : naik, meningkat
    mundhi : memundi
    mundhing : kerbau
    mundhut : membeli
    mundrawa : menyembah
    mundri : puting susu
    mundul : agak bengkak
    mundur : mundur
    mung : hanya
    mungel : berbunyi
    munggah : naik, meningkat
    mungguh : tempat, letak
    mungil : mungil
    mungkar : mungkar, keburukan
    mungkasi : mengatasi, menyelesaikan
    mungkat : bangkit
    mungkir : mungkir, menyangkal
    mungkur : membelakangi
    mungsuh : musuh
    mungu : membangunkan
    mungup : menyembul, menjulur
    mungut : memungut
    muni : bunyi, bersuara
    munjer : memusat
    munji : menjulang
    munjuk : menghaturkan
    munjul : melebihi
    munjung : mempersembahkan
    muntab : marah, murka
    muntu : memintal
    munyer : pusing
    munyuk : kera kecil, anak kera
    mupadrawa : menghukum
    mupak : lapuk
    mupakara : merawat, menjaga, mengasuh
    mupu : mengadopsi anak
    mupur : berbedak
    mupus : menyerah, pasrah
    muput : sampai pada ujung
    mura : pergi, hilang
    murad : arti, maksud, kemaluan
    murah : murah
    murak : menyembelih
    murakabi : bermanfaat bagi semua
    murang : kurang, menyimpang; murang kara : menolak, menentang perintah; murang krama : tidak sopan; murang marga : menyimpang jalan tidak taat aturan; murang sarak : menyimpang ketertiban, kurang ajar; murang tata : tidak sopan
    murat : habis sama sekali, kemaluan
    murba : menguasai; murba wasésa : menguasai; murba wisésa : menguasai
    murca : hilang, musnah
    murcat : hilang, mati
    murcita : pingsan, berbicara
    murda : kepala, pemuka
    murih : supaya, agar
    murina : menaruh belas kasihan
    muring : marah, murka
    murni : murni, asli
    muroni : menyebabkan mabuk
    mursal : ugal-ugalan
    mursita : berkata
    murti : perawakan
    murub : menyala
    murud : menyingkir, meninggal
    murugi : menghadiri
    muruhita : berguru, mengabdi
    muruk : mengajari, menasehati
    murung : murung, bersedih hati
    murus : sakit perut
    murwa : memulai; murwakala : meruwat dengan wayang lakon Batara Kala; murwa sarira : berdandan
    murwat : kuat, mampu
    muryani : memandang
    musara : mengikat, memborgol
    muser : memusat
    musna : musnah
    muspra : mubazir, sia-sia
    mustaka : kepala
    musthi : memegang, memasang
    musthika : 1 mustika; 2 kepala; musthikaning kidung : nama syair
    musuh : musuh
    musus : mencuci beras
    mut : kulum
    mutah : muntah
    muter : memutar
    mutih : berpuasa mutih
    mutik : memetik, memotong
    mutiyara : mutiara
    mutlak : mutlak, pasti
    mutuhaké : membuat utuh
    mutung : putus asa
    mutus : mengambil keputusan
    muwah : lagi, dan, serta
    muwun : menangis
    muwus : berkata, berbicara

    N
    naas : naas, sial
    nadi : urat nadi
    nadya : air
    nadyan : meskipun
    naga : naga, ular; nagabanda : nama tembang gedhe; nagagini : ular betina; nagakusuma : nama tembang gedhe; nagapuspa : bunga nagapuspa; nagapuspita : nagasari, jenis makanan; nagasantun : jenis makanan; nagasari: nagasari, jenis makanan; nagasasra : nagasasra, jenis pamor keris
    nagara : negara
    nagih : menagih, menarik hutang; nagih janji : menuntut janji; nagih pati : membalas kematian
    nagri : negeri, negara
    nahan : demikian, menahan
    nahas : naas, sial
    nahen : demikian, lalu
    naja : jangan
    najam : bintang, perbintangan
    najan : meskipun, walaupun
    naji : tumbuh taji (ayam)
    nak : anak, putra; nak dulur: saudara sepupu
    naka : kuku
    nakal : nakal
    nakar : menakar
    nakir : membuat takir
    nakoda : nahkoda, pengemudi kapal
    nakoni : menanyakan, menanyai
    nala : hati, perasaan
    nalangsa : nelangsa
    nalar : nalar, pikiran
    naléndra : raja, penguasa
    nalika : ketika; naling tarung : bunyi vokal “o”
    naluhi : membosankan, menjemukan
    naluri : naluri, insting
    nam : anyam; nam-naman : anyam-anyaman
    nama : nama; nami : nama
    naming : hanya saja, cuma; namong : hanya, cuma
    nampa : menerima
    nampan : baki
    namper : menempeleng
    namudana : main isarat, memakai lambang
    namung : hanya, cuma
    nanah : nanah, darah putih yang membusuk
    nanakan : masak betul, tanak
    nandangi : mengerjakan, melakukan
    nander : mengejar dengan cepat
    nandhak : berjoget dan menari
    nandhang : mengalami, terkena
    nandhani : menandakan
    nandho : mengangkat dengan tandu
    nandhu : mengangkat dengan tandu
    nanduk : bertambah
    nandur : menanam
    nanggap : menganggap
    nanggel : menanggung
    nanging : tetapi
    nangis : menangis
    napa : apakah
    napas : napas
    naptu : angka-angka pada hari, bulan dan tahun
    nara : hal, keadaan; naradipa, naradipati, naraji : raja; narapati : raja; narapraja: pegawai, pekerja, buruh; narapwan : supaya; narakarya : pegawai, pekerja, buruh; narakusa, narakuswa : orang (tanah) istimewa milik raja; naranata: raja; narawantah : terkenal, tenar, termasyhur; narawara : hulubalang, pahlawan; narawata: tersiar merata tiada henti; narawita: milik raja (sawah, desa, dll); naréndra, naréswara : raja; narénsdra mahisi, narèswari : permaisuri
    naraca : neraca
    narah : terserah, menurut sekehendak orang
    narang : menggantung di tempat yang tinggi
    nararya : raja
    narpa, narpati : raja
    narya : menawarkan
    naryama : hulubalang
    nasa : hidung
    nasika : hidung
    nasiki : membedaki
    nastiti : teliti, cermat
    nata : 1 raja; 2 menata
    natab : terbentur
    natah : melubangi dengan tatah
    natar : memberi pelatihan
    natas : penuh, selesai, sempurna
    naté : pernah
    nati : bersahaja, lurus, tulus
    natkala : ketika
    natmata : memandang
    natoni : melukai
    natos : pernah
    natpada : menyembah, sujud, takhluk
    natur : mendukung agar anak agar kencing/berak
    nawa : sembilan
    nawala : surat; nawala patra : surat, tulisan
    nawan : menawan
    nawang : terbang, melayang, memandang; nawang sasi : memandang rembulan; nawang wulan: memandang rembulan; nawang sari : melihat ke inti (hakikat)
    nawung : mengumpulkan, mengarang, menggubah; nawung kridha : halus perasaan hingga mengerti perasaan orang lain; nawung rudatin, nawung turida : susah, sedih
    nawur : menyawur, menebarkan
    naya : tingkah laku, kelakuan, politik, pimpinan
    nayab : pencuri yang masuk ke rumah pada siang hari
    nayaga : pemain gamelan, ahli kerawitan
    nayaka : aparat, pegawai, pamong praja
    nayoh : berusaha agar diberi firasat/alamat dalam mimpi
    negara : negara
    nèm : muda, taruna
    nembah : menyembah
    néndra : tidur
    neng : hening
    nengga : menunggu
    nenggak waspa : bersenggukan menangis
    nenggala : nenggala, pusaka Baladewa berbentuk tombak
    nenggalangi : menghalang-halangi
    nènggané : jikalau, sekiranya, umpama
    nénja : berak, buang air besar
    nepak : menyediakan
    népang : mendepak, mengepak, menendang
    neptu : angka perhitungan pada hari, bulan dan tahun Jawa
    nepung : mengenalkan
    nerbuka : membuat terbuka
    netes : menetas
    niaya : aniaya
    niba : menjatuhkan diri
    nigas : memangkas, memenggal
    niksa : menyiksa, menganiaya
    niku : itu
    nila : nila, biru
    nilad : mencontoh, meniru
    nilak : berbekas, membekas
    nilakrama : bertanya, menegur dengan hormat
    nilanggu : cacing
    nilapracandha : angin ribut, topan
    nilar : meninggalkan
    nilas : membekas, menyisakan
    nilawarsa : hujan bercampur angin
    nila-werdi : nila yang terbaik
    nilem : 1 menyelam; 2 menidurkan
    nilep : menilep, menyembunyikan
    nimita : sebab, karena
    nimnaga : sungai
    nindita : tidak bercela, mulia, terutama
    nindya : sempurna
    ningan : tetapi
    ningas : memangkas, memotong
    ninggal : meninggalkan
    ninggil : meniggi
    ningrat : bangsawan, darah biru
    nini : nini, panggilan untuk putri, nenek
    nipah : nipah, jenis pohon
    nipar : membersihkan, meratakan
    nipis : susut, berkurang, makin tipis
    nipuna : pandai, bijaksana
    nir : tidak, bebas; niradara: tidak dengan sopan, kurang ajar; nirantara: tidak berapa lama lewat, sebentar; nirasa : tidak enak, tak ada rasanya; nirsraya : melajang, tidak kawin, membujang; nirbawa: tak berwibawa; nirbaya: tidak bahagia; nirbaya, nirbita : lepas dari mara bahaya; nirdaya : hilang tenaga; nirdon : tiada hasilnya, gagal, urung, tak berguna; nirmala : selamat, lepas dari kecelakaan; nirwèsthi: tidak takut bahaya; nirwikara: tak berubah, tabah, berani
    nirna : menghilangkan
    nira : 1 akhiran nya; 2 air
    nirada : mendung
    niru : meniru
    nirwana : nirwana, surga
    nis : hilang, pergi, tidak; nisakara : bulan; niscala : kuat sekali, tak bergerak; niskala : tak ada halangan, selamat; niskara : sekarang, semuanya; niskarana : tidak bersebab, tak beralasan
    niscaya : pasti, niscaya, tentu
    nisih : menyisih, menyingkir
    nisip : menyisip
    nisir : menyisir, mengiris tipis
    nisita : tajam, pandai, cerdas
    nistha : nista, hina, rendah
    nisthura : bengis, kejam, tak punya kasihan
    niswasa : napas
    niti : meneliti; nitèni : meneliti, memperhatikan
    nitih : naik (kendaraan)
    nitik : meneliti, melihat
    nitiman : bijaksana, wicaksana
    nitir : memukul terus-menerus
    nitis : menjelma, masuk
    nitra : netra, mata
    niwanda : sebab, karena
    niyaga : penabuh gamelan
    niyaka : pegawai, pekerja, aparat
    nohan : nama hari ke-4 dalam hitungan Jawa
    nom : muda; nom-noman : pemuda, taruna
    nonton : menonton, melihat
    nrima : menerima, bersifat menerima apa adanya
    nugraha : anugerah, karunia
    nuhun : memohon, meminta
    nujum : nujum, perbintangan, falakh
    nukma, nuksma : menjelma
    nulad : meneladani; nuladhani: meneladani
    nulahi : berpengaruh kepada
    nulak : menolak
    nular : menular, berjangkit
    nulis : menulis
    nulung : menolong
    nulup : berburu burung dengan tutup
    nulya : lalu, kemudian, lantas
    numbak : menombak, menusuk; numbak tambuh : pura-pura tidak tahu
    numpang : menumpang; numpang karang : orang yang menumpang di kebun orang lain; numpang nusup : orang yang menumpang di rumah orang lain; numpang rembug : usul
    numpek : tumpah
    numpeng : selamatan dengan tumpeng
    numpes : menumpas
    numplak : menumpahkan
    numpu : berburu
    numpuk : menumpuk
    numusi : menjadi kenyataan
    nundaka : menyuruh, menugaskan
    nundha : menunda
    nundhung : mengusir
    nunggak : menunggak
    nunggal : menyatu; nunggang(i) : mengendarai; nunggangtaya : menghina
    nunggu : menunggu
    nungka : kedatangan
    nungkak : menginjak dengan tumit; nungkak krama : berlaku tak sopan, ceroboh
    nungkeb : menutupi dengan bakul, mengepung lalu menangkap
    nungkul : takluk; nungkul aris : takluk dengan baik-baik
    nungsa : nusa, pulau
    nungsang : melintang pukang; nungsang jempalik : mencari nafkah dengan susah payah
    nungsung : memberi; nungsung warta : mohon berita
    nungtun : menuntun
    nunjang : 1 menunjang; 2 memberi bonus
    nunut : menumpang, ikut
    nupiksa : memeriksa
    nuraga : yang memerintah/ menguasai, rendah hati
    nurun : meniru; nurunake : melahirkan keturunan; nurun sungging : meniru sama betul
    nurut : menurut, taat
    nusa : nusa, pulau; nusa Jawa : pulau Jawa; nusantara: nusantara, pulau-pulau yang berjajar
    nuswa : nusa, pulau; nuswapada : nusantara, pulau-pulau yang berjajar
    nut : nut, ikut, menurut
    nuthuk : memukul
    nutu : menumbuk; nutu pari : menumbuk padi
    nutup : menutup
    nuwala : surat
    nuwawa : titip, bertitip kepada
    nuwun : memohon, meminta, permisi; kula nuwun : permisi; nenuwun; meminta, berdoa; nuwun mawon : maaf saja; panuwun : 1 permohonan; 2 kayu bubungan rumah

    O
    obah : bergerak; obah-osik : bergerak-gerik
    obat : obat, jamu; obat-abit : diayun-ayunkan; mobat-mabit : terombang-ambing
    obong : bakar
    obor : obor, pelita; obor giring : pengayom, pelindung; sambung obor : penguburan jenazah yang kemalaman sehingga perlu diterangi dengan obor
    obos : omong kosong, membual
    obrog : jenis permainan anak
    obyok : cucian secara bersama-sama
    obyong : setuju, sepakat, sependapat
    obyor : berkilauan, menyala-nyala, bersinar terang
    odor : jenis permainan anak
    ogah : ogah, tidak
    okèh : banyak, berjenis-jenis
    okol : kekuatan otot, badan, fisik
    olah : masak, mematangkan
    olan-olan : jenis ulat
    olèh : 1 boleh, diijinkan; 2 mendapat; olèh aja : tarik ulur; olèh ati : kesenangan, gembira; olèh dadi : asal jadi, berhasil; olèh gawé : 1 mendapat tugas, pekerjaan; 2 mendapatkan yang dituju; olèh pepati : duka-cita; olèhan : 1 sering mendapat keberuntungan; 2 mudah dipinjami; olèh-olèh : oleh-oleh, buah tangan
    omah : rumah; omahan : selalu di rumah; omah-omah : membangun rumah tangga; pomahan : perumahan
    oman : sisa, bagian
    omba : lebar, luas, jembar
    ombak : ombak, gelombang
    ombé : minum, menenggak air
    omong : mengomong, bicara; omong kosong : omong kosong, nonsens, bicara tanpa makna, basa-basi
    ompak : 1 awalan pada lagu lancaran; 2 batu penyangga tiang
    ompok : sengkuap
    omprot : bersemburan, bertaburan
    onar : kacau, geger, resah
    oncat : lari, pergi, tinggal
    oncé : karangan, gubahan
    oncèk : kocek, kupas, buka
    oncèn-oncèn : untaian, susunan
    oncèng : selalu bertanya
    oncèr : paparan, jelas, keterangan
    oncog : berjalan cepat dengan tujuan yang pasti
    oncom : jenis tempe yang terbuat dari kacang tanah
    oncong : nyala, sulut, suluh, sinar
    oncor : 1 obor, pelita; 2 mengoncori, memberi air (sawah)
    ondhan : waktu luang, jeda, istirahat
    ondhang : undang-undang, pengumuman, publikasi
    oneng : gelisah, sedih, susah
    onta : unta, jenis binatang gurun
    ontang-anting : anak tunggal
    ontèl : jantung pisang
    onten : ada, berada
    onté-ontéyan : untaian, rangkaian
    ontong : kecewa, sedih, gelisah, jengkel
    ontor : siram, guyur
    ontran-ontran : geger, kekacauan
    ontong : jantung pisang
    onya : singkir, pergi, hinder
    onyok : tawaran yang berlebihan, vulgar, diperlihat-lihatkan
    onyol : tonjol, memperlihatkan, menunjukkan
    ora : tidak
    ori : jenis bambu
    orong-orong : jenis binatang tanah
    osada : usada
    osadi : usaha, jamu
    osik : gesek, ganggu
    otot : otot, urat
    owah : berubah, berganti

    P
    pacak : dandan, berhias; pacak baris : menata barisan; pacak gulu : gerakan leher dalam menari atau joget
    pacangan : tunangan
    paceklik : musibah kesulitan bahan pangan secara massal
    pacima : barat; pacimotara: barat daya
    pacir : porak-poranda, berceceran
    pacuh : larangan, tabu
    pacul : cangkul; pacul bawak : tungkai cangkul; pacul gowang : jenis rumah tradisional; pacul jejeg : cangkul sejenis tembilang; pacul slandhok : cangkul yang semuanya terbuat dari besi; pacul unet : cangkul sejenis tembilang
    pacung : usulan untuk dipilih
    pada : 1 kaki; 2 bait
    padaka : kalung, hiasan leher
    padamarga : jalan kecil, lorong
    padamelan : pekerjaan, karya
    padangan : tempat menanak nasi
    padarakan : rakyat jelata
    padha : sama
    padhak : tempat pembuatan garam
    padhalangan : pedalangan, seluk-beluk yang berkaitan dengan wayang dan dalang
    padhang : terang, bersinar
    padhar : jemur, dipanasi
    padharan : perut
    padhas : batu cadas, batu karang; padhas lintang : batu bintang
    padhati : pedati
    padhé : berbeda, berlainan, tidak sama
    padhek : dekat
    padhem : padam, mati
    padhépokan : asrama, perguruan
    padhet : padat, rapat
    padhi : padi
    padhidhing : musim dingin
    padhilan : sapi pejantan
    padhiyan : api penghangat, dian
    padho : layar perangkap
    padma : bunga teratai; pama éndra : bunga teratai gunung; padmana: hati yang gembira; padmasana : tahta, singgasana
    padmi : permaisuri; padni, patni : permaisuri
    pados : mencari
    padu : cekcok, berselisih; padu don : cekcok, berselisih
    paduka : paduka, anda, kamu
    padunungan : tempat, wilayah, daerah
    padupan : tempat membakar dupa
    padureksa : pojok rumah
    paès : hias, dandan; paèsan : kaca berhias
    paga : para-para
    pagagan : huma, ladang
    pagah : tetap, stabil
    pagas : pangkas, potong, kitan
    pageblug : musibah, bencana
    pageh : tetap, tak berubah, stabil
    pagéné : mengapa, apa sebab
    pager : pagar
    pagering : musibah, wabah
    pagon : kokoh, kukuh
    pagongan : tempat menyimpan gamelan
    pagowong : gelap karena gerhana
    pagriyan : perumahan
    pagupon : rumah merpati
    paguron : perguruan
    pagut : bersua, berjumpa
    paham : 1 paham; 2 aliran
    pahat : ukir
    pailit : bangkrut, jatuh rugi
    paing : nama hari dalam kalender Jawa
    pait : pahit; pait getir : suka-duka
    pajagan : tempat penjagaan
    pajang : hiasan, pajangan
    pajaran : pelajaran
    pajaratan : makam, kuburan
    pajeng : laku, terjual
    paju : baji, sejenis kampak; paju pat, paju telu : segi empat, segi tiga
    pajuk : bercahaya, bersinar
    pajurungan : pemujaan
    pak : panggilan untuk bapak; pakdhé : uwa, kakak laki-laki dari bapak/ibu
    pakaja : bunga teratai
    pakakas : perkakas, perabot
    pakal : mata pencaharian
    pakapti : kemauan, kehendak
    pakara : perkara, problem
    pakardi, pakarti : pekerjaan, penghidupan
    pakatik : abdi, pelayan
    pakèl : jenis buah mangga
    pakem : pedoman baku
    pakemit : azimat
    pakèn : segala perintah
    pakenira : kamu, anda
    pakéring : penghormatan
    pakerti : tingkah laku, watak
    pakéwuh : segan, enggan
    pakis : pakis, jenis pohon paku
    pakiwan : tempat yang dianggab kiri, jarang dilewati
    pakiwèn : persinggahan sementara
    pakolèh : perolehan
    pakon : perintah, instruksi
    pakra : pantas, patut
    paksa : paksa
    paksama : ampun, maaf
    paksi : burung
    pakta : bapak tua
    paku : paku
    pakuwon : pesanggrahan, peristirahatan
    pala : biji pala; pala gumantung : buah-buhan yang bergantung (mangga, dll); palakarta : rampung; palakarti : perlengkapan; pala kependhem : biji/buah yang terpendam dalam tanah (ketela, dll);
    palakerti : perlengkapan, perkakas; pala kesimpar : buah-buahan melata (semangka, dll); palakirna: buah-buhan yang bergantung; palakitri : buah-buahan di pekarangan; palakrama : menikah; palakrami : menikah; palamarta : tabiat baik; palawija : tanaman pangan selain padi di sawah
    palagan : medan laga
    palaku : kuli, pegawai, karyawan
    palal : pahala, anugrah, karunia
    palambang : perlambang
    palana : pelana (kuda, gajah)
    palandang : pelayan pengantin
    palang : palang
    palangan : larangan
    palangka : kursi, dampar
    palar : minta, ambil
    palastra : meninggal
    palaur : mau-maunya
    palèlèr : hadiah pakaian bekas
    palem : pohon palma
    paleng : pusing
    pali, pepali : wejangan, pesan
    palibaya : kaum, golongan, kelompok
    palihara : gangguan, huru-hara
    palilah : ijin, restu, perkenan
    paling : paling, puncak
    paliwara : berita
    palsu : palsu, semu, tiruan
    palu : palu, martil
    paluh : lumpur
    palupi : contoh, tauladan
    palyas : penolak
    pama : upama, seandainya
    pamadya : penengah
    pamah : kunyah
    pamali : larangan, pantangan
    paman : paman, adik laki-laki ayah
    pamanggih : pemikiran
    pamardi : pengajar
    pamarta : yang memberitakan, juru pengabar
    pamasa : raja, ratu
    pambayun : sulung, anak pertama
    pamèr : pamer
    pamit : pamit, ijin
    pamong : pamong, aparat desa
    pamor : wibawa
    pamot : muatan
    pampet : mampet, berhenti
    pamrih : pamrih, harapan, keinginan
    pamugara : pramugara; pamugari : pramugari
    pamuja : pemujaan, doa, semedi; sanggar pamujan : tempat semedi, pura; pamuji : doa, semedi, pujian
    pana : terang, jelas; panakawan : panakawan, abdi; panakrama : bakti, penghormati; panamaya : janji
    panas : panas
    panata : aturan, penata; panatagama: pemimpin agama
    panca : panca, lima; pancabakah : perselisihan; pancabaya : halangan, rintangan; pancadriya: panca indra; pancakaki : pengetua di desa; pancakara : perang, perselisihan; pancanaka: nama kuku Bima; pancaniti : nama bangsal di kraton; pancaruba: peralihan musim; pancasila: lima sila, lima dasar; pancasona: nama aji Rawana; pancawara : lima arah mata angin; pancaweda: lima ajaran
    pancad : pancat, landasan
    pancak : terima, tangkap; pancak suji : pagar besi
    pancaka : pembakaran mayat
    pancal : pancal, tending
    pancama : yang kelima
    pancèn : memang
    pancer : pusat
    panci : panci
    pancik : pancatan, landasan
    pancilak : berlompatan, tak sopan
    pancing : centong besar
    pancur : memancur
    pancuran : pancuran
    pancurat : memancur, bersirat
    pandadar : penguji
    pandam : dian, pelita
    pandawa : pendawa, lima bersaudara
    pandaya : nelayan, pencari ikan
    pandek : tetap
    pandel : pandel, bendera lambang
    pandeng : memandang, melihat
    pandhak : cebol, kerdil
    pandhan : daun pandan
    pandhapa : pendopo, balai; pandhapi : (ing.) pendopo, balai
    pandhawa : anak 5 lelaki semua; pandhawi : anak 5 perempuan semua
    pandhé : 1 pandai; 2 pandé besi
    pandhéga : pemimpin
    pandhékar : pendekar, jawara
    pandhiran : bercakap-cakap
    pandhita : pendita, brahmana
    pandho : mengajukan kedua belah tangan untuk menerima sesuatu
    pandhok : tempat kediaman yang tetap
    pandhosa : peti mayat, keranda
    pandhuk : bertemu, berjumpa, berdamai
    pandhuta : mega, mendung
    pandika : pembicaraan, perkataan
    pandon : laku
    pandonga : doa, puji
    panduk : laku, cara berbuat
    panduka : paduka, tuanku
    pandulu : penglihatan, mata
    pandum : pembagian, anugrah, karunia
    pandung : maling, pencuri
    panedah : petunjuk
    panedha : 1 makanan; 2 permintaan
    panedya : petunjuk
    panegar : pelatih kuda tunggang
    panèk : panjat, dipanjat
    panekar : kebayan
    paneksi : uang saksi
    panelah : sebutan, nama
    panembahan : junjungan, yang disembah
    panemu : pendapat, usul
    panèn : panen
    panengah : penengah
    panengen : yang di kanan
    panenggak : kedua, leher
    panèwu : panewu, camat
    pang : cabang, dahan
    pangajeng : pemuka; pangajeng-ajeng : harapan, keinginan
    pangaji : harga, penghargaan;
    pangan : pangan, makanan
    pangapura : maaf, ampunan; pangapunten : (ing.) maaf, ampunan
    pangarsa : pemuka, pembesar; pangarsa-arsa : harapan, keinginan; pangarsi : pemuka, pembesar
    pangèstu : restu
    panggèh : bertemu
    panggeh : tetap, tiada berubah
    panggel : pendek lehernya
    panggeng : kekal, tetap
    panggih : bertemu, berjumpa
    panggil : panggil, janji
    panggul : pikul, gotong
    panggulu : anak yang kedua
    panggya : bertemu, berjumpa
    pangkaja : 1 sinar, cahaya; 2 telapak
    pangkat : pangkat
    pangku : cara mematikan huruf dalam tulisan Jawa
    pangkur : pangkur, jenis tembang
    panglima : panglima, pemimpin perang
    pangling : lupa rupa
    pangluh : melengkung, mentiyung
    panglus : penghalus
    pangot : pisau, lading, sabit
    pangran : 1 pangeran; 2 Tuhan
    pangrèh : pemerintah, aparat; pangrèh agung : pejabat besar; pangrèh luhur : pejabat tinggi; pangrèh praja : pejabat negara
    pangu : sebentar
    pangul : ujung tanah kedokan
    pangulu : penghulu; pangulu banyu : pegawai pengairan
    pangupa : hal mengenai; pangupaboga : hal mencari makan; pangupajiwa : hal usaha kehidupan; pangupakara : hal perawatan, pemeliharaan; pangupaksama : hal pengampunan; panguparengga : hal penghiasan
    pangur : pangur, pemotongan
    panibasampir : pemberian dari pengantin laki-laki kepada perempuan
    panicil : cicilan
    panida : kapur
    paniganan : cerana, tempat sirih
    panigraha : pemberian
    panika : pena, ballpoint
    panil : bagian pintu
    panili : panili
    paningron : hari naas (yang ke-5), hari paringkelan
    paningset : pengikat yang erat
    panjalin : penjalin, rotan
    panjang : panjang; panjangan : upeti; panjang ilang : daun kelapa muda yang dianyam sebagai wadah makanan untuk kenduri
    panjangka : perkiraan, dugaan
    panjara : penjara, rumah tahanan
    panjel : ganjal, galangan
    panjenengan : engkau, kamu, kalian
    panjer : nyala terus; panjer ésuk : bintang yang menyala sampai pagi hari; panjer soré : bintang yang menyala sejak menyala sore hari
    panji : bendera kecil; panji klanthung : pengangguran; panji-panji : bendera
    panjidhur : jidur, tabuh, kandang besar
    panjing : masuk
    panjor : dasar pedoman, pokok-pokok pedoman
    panjrah : tersiar merata, tersiar dimana-mana
    pantaka : mati, wafat
    pantang : pantang
    pantara : antara
    pantaran : sebanding, sebaya
    panté : pantai
    pantèg : kuat, kukuh, tahan
    pantèk : pasak
    pantèn : engkau
    pantes : pantas
    pantha : bagian, potongan
    pantheng : pandangan menyatu
    panti : panti, rumah
    pantun : padi
    panu : panu, penyakit kulit
    panuduh : petunjuk, penuntun; nuduhi : memberi petunjuk
    panuhun : permohonan, permintaan; nuhun sewu : permisi, maaf
    panuju : terarah, tertuju; nuju prana : berkenan
    panukma, panuksma : penjelmaan, titisan
    panutan : panutan, contoh, teladan; manut : menurut; nunut : ikut, numpang
    panutup : penutup
    panutur : penutur
    panuwun : 1 permintaan, permohonan; 2 kayu bubungan rumah; kula nuwun : permisi, minta izin mau masuk rumah orang lain; nuwun sewu : permisi, maaf
    panyuwun : permintaan, permohonan
    paoman : bilik tempat bersemadi
    paos : pajak, panjang, beda
    paotan : alat untuk meruncingi
    papa : sengsara, kesulitan, menderita
    papag : jemput, temui, jumpai; mapag : menjemput
    papah : papah, pondong, tuntun; papahan : tuntunan
    papak : sejajar, sama ujungnya
    papaka : 1 pemburu; 2 siksaan
    papal : patah, cuwil
    papan : papan, tempat
    papar : jelas, rata
    papas : jumpa, temu
    papasan : berjumpa, bertemu
    papat : empat
    papras : patas, cuwil, gugur
    papreman : tempat tidur
    papriman : mengemis
    papringan : himpunan bambu
    para : 1 bagi; 2 para; paracampah: suka mencela, menghina; paracidra : pengkhianat, pendusta; paradata : jaksa; parahita : berguru, mengabdi; parajaya : salah, kalah; parakarta : selamat, sehat; parakasak: pemberian, hadiah; parakirna : buah-buahan pohon; parakrama : kawin, menikah; paranyai : abdi wanita di istana; parapadu : sengketa, berselisih; parasama : pilih kasih; parasatya : teman; paratantang : suka menantang, suka berkelahi; parawadulan : juru sandi; parawanten : sesajian
    parab : nama
    paraga : pelaku
    parah : parah
    parai : buah parai, pare
    parak : datang, hadir, mendekat
    parakan : kedatangan, kedekatan
    parama : yang terutama, terindah; paramadiwa : surga; paramakawi : ahli syair; paramaresi: begawan, pendita; paramasastra : ahli sastra; paramatatwa : kenyataan yang luhur; paramarta : adil, pemurah, ampunan; paramastri: bidadari; paramastuti : ahli ibadah; paramèng basa : ahli bahasa; paramèng kawi : ahli syair; paramèsthi : dewa yang mulia; paramèswara : raja; paramèswari : permaisuri
    paramita : kesempurnaan
    parampara : juru penerang
    paramudita : lebih luas, baik, bijaksana, alam semesta; paramudya : baik, bijaksana; paramusésa : jajahan yang luas, alam semesta
    paran : arah, tujuan; paran tutuh(an) : tertuduh, terdakwa; paran baya : apakah gerangan; parandéné : apalagi; paran para : juru penerang
    parang : parang, senjata; parangmuka : penjahat, maling, musuh; parangrusak : motif batik
    pararapan : dahi
    paras : 1 wajah; 2 (di-i) : dikelupas
    parasdya : niat, maksud, kehendak
    parastra : mati, wafat, gugur
    parasu : 1 kapak, parang; 2 gunung
    parat : sebangsa patri
    paratra : mati, akhirat
    parawan : perawan, gadis
    parawasa : dibunuh, disiksa
    parbata : gunung, bukit
    parcaya : percaya
    pardata : perdata
    pardi : terdidik, tekun bekerja
    pardika : arti, makna
    parek : ekat, akrab
    parekan : yang dekat
    parem : param, obat olesan
    pareman : tempat tidur
    paremas : bersulaman benang emas
    pareng : 1 bersama; 2 permisi
    paréntah : perintah, instruksi
    parepat : 1 keempat; 2 abdi, pengiring
    parepatan : 1 perempatan; 2 rapat, perundingan, musyawarah
    pari : 1 padi; 2 hal, mengenai; paribasan : peribahasa; paribawa : wibawa, pengaruh; paributa : dihina, dihinakan; paricara : abdi, hamba (laki-laki); paricari : abdi perempuan; parigraha : 1 rumah; 2 istri, suami; 3 menyentuh; parihasa : penghinaan, celaan; parikena : cocok, berkenan; parikrama : sambutan, penghormatan; parikudu : mau sekali, seharusnya; parimaha : besar; parimarma, parimirma : kemurahan, belas kasih; paripadu : seharusnya, mau sekali; paripaos: peribahasa, ungkapan; paripeksa : terpaksa, seharusnya; paripolah : bertingkah polah; paripuja: penghormatan; paripurna : paripurna, sempurna, pensiun; paritrana : pertolongan, perlindungan; paritustha : senang, girang, puas; pariwanda : penghinaan, celaan; pariwara : berita, warta; paripasa : paksa
    paridan : sebangsa kerekan layar
    pariga : gada, danda, belantan
    parigi : sumur, tambak, mata air
    parikan : syair, pantun
    pariksa : periksa
    paring : memberi
    paris : sebangsa perisai
    parma : anugrah, karunia; parman : belas kasih Tuhan; parmana : waspada, tekun, teliti, sempurna; parmata : permata; parmati : tekun, teliti, waspada
    paro : separo, setengah
    parol : kata-kata untuk saling berjanji
    paron : 1 landasan untuk menempa; 2 setengah
    parpatan : perempatan, silang empat
    parsa : gunung
    parsada : persada, istana, gedung, candi, bumi
    parsudi : mencari, upaya, usaha
    parswa : l ambung (kaki) gunung
    partala, pertala : bumi, tanah
    partana : pembicaraan, musyawarah
    parti : hal, mengenai; partidésa : selamatan desa; partikelir: partikelir, swasta; partisara : piagam, ijasah
    partima : mencari
    paru : paru-paru
    paruh : separo, setengah
    parul : kata-kata, untuk saling berjanji
    parung : jurang yang tak begitu dalam
    parupuh : dipukuli, dipangkas, ditutuh
    parusa, parosa (di-) : dipaksa, diperkosa
    parusya : kasar, bengis
    parwa : bagian, episode
    parwata : gunung, bukit; parwita : 1 asal mula, mula-mula; 2 gunung
    pas : pas, tepat, sesuai
    pasa : puasa
    pasagi : berbentuk persegi; pasagi kubuk : kubus; pasagi bata : persegi panjang (seperti bata); pasagi miring : belah ketupat, jajaran genjang
    pasah : pasah, penghalus kayu
    pasaja : sederhana, bersahaja
    pasaji : sesaji
    pasak : pasak
    pasaksi : saksi
    pasal : pasal
    pasalatan : tempat sholat
    pasalin : tempat ganti, kamar pas
    pasang : 1 pasang, memasang; 2 pasang surut; pasang aliman tabé : mohon ijin, permisi; pasangan : 1 pasangan, jodoh; 2 pasangan dalam huruf Jawa untuk mematikan huruf di depannya; pasang angkuh : sombong, congkak; pasang gendéra : mengibarkan bendera ; pasang giri : sayembara; pasangliring : mengerling, menjeling; pasang grahita (-cipta) : menggunakan indra; pasang rakit : susunan, struktur, pengaturan; pasang ulat : menggunakan bahasa simbol; pasang semu : menggunakan bahasa simbol; pasang walat : mengenakan tulaknya
    pasanggrahan : pesanggrahan, tempat istirahat
    pasar : pasar, tempat jual beli; pasar malem : pasar malam; pasaraya: pasar besar
    pasatan : 1 handuk; 2 tempat yang kering
    pascima : barat
    paser : damah, anak damah, sumpit
    pasik : fasik, tak beragama
    pasir : 1 pasir; 2 samudra; pasir wukir : lautan dan pegunungan
    pasirah : kepala
    pasiran : tempat yang berpasir
    pasisir : pesisir, tepi laut
    paso : pasu, jambang, jambangan tempat air
    pasowan : waktu untuk menghadap
    pasrah : pasrah menyerah; pasrah bongkokan : menyerah tanpa syarat; pasrah ngalah : pasrah, mengalah
    pasrangkara : menegur, berkata dengan manis muka
    pasrèn : 1 perhiasan; 2 bilik tengah
    pasri : asri
    pasthi : pasti, tentu
    pasu : 1 batang hidung; 2 binatang, hewan
    pasupati : panah milik Arjuna
    pasuryan : muka, perangai
    patah : patah, potong, putus
    pataka : jahat, durhaka
    pataksi : pertanyaan
    patala : alam (dunia) di bawah bumi pertala
    patang : empat, berempat; patang aring : dinding untuk sekat kamar tengah; patang atus : empat ratus; patang ewu : empat ribu; patang puluh : empat puluh; patang yuta : empat juta
    patangèn : tempat untuk bangun
    patani : 1 petani; 2 tempat tidur
    patapan : pertapan
    patar : patar, kikir besar
    patarana : tempat duduk
    patembaya : sayembara
    patèn : pasti, pengakuan; hak patèn : atas suatu karya
    pater : pemimpin agama nasrani
    pathèk : patek, jenis penyakit kulit
    pathet : tinggi rendah nada
    pathi : pati, sari
    pathok : patok, tongkat tertancap
    pathola : cindai sutra halus
    pati : pati, mati, meninggal; pati-pati : terlebih-lebih; pati bogor : sekarat, hampir mati; patibrata : bertapa, bersemedi; patigawé : bekerja keras; patigeni : puasa sehari semalam
    patibasampir : peningset
    patih : patih, wakil
    patik : 1 noda; 2 abdi, hamba; patik-aji: abdi raja, daulat tuanku; patikbra : rakyat banyak
    patita : jatuh
    patitis : titis, tepat, efektif
    patra : daun, surat; patramanggala : nama tembang gedhe; patrasèli: nama bunga
    patrap : sikap, tindakan
    patrem : keris kecil
    patuh : patuh, taat
    patuk : paruh, tatah, pahat
    patuku : pembeli
    patung : patung, arca
    patungkas : pesan, amanat
    paturon : tempat tidur
    patut : patut, pantas
    patuwas : pesan, amanat
    paugeran : patokan, ketentuan
    paut : sangkut paut, hubungan
    pawaka : api
    pawana : angin, udara
    pawar : kebayan
    pawarta : berita, warta
    pawèh : pemberian
    pawèstri : perempuan, putri
    pawira : perwira, gagah
    pawitan : modal
    pawitra : jernih, suci, bersih
    pawiyatan : pendidikan
    pawon : dapur
    pawong : orang; pawongan : sosok seseorang; pawong mitra : sanak famili, saudara
    pawuhan : keranjang sampah, tempat pembuangan sampah
    pawukon : siklus waktu berdasarkan wuku
    paya : syarat, upaya, ikhtiar
    payadan : dalih, berdalih
    payah : payah, letih
    payang : payang, pukar
    payu : laku
    payudan : peperangan, medan laga
    payudara : payudara
    payun : atap rumah
    payung : payung; payung agung : payung besar; payung bèbèk : tudung lebar dari daun nyiur; payung kuning : pengayoman; payung sungsun : payung bertingkat
    payus : pucat lesi, kurang bercahaya
    pecah : pecah
    pecalang : pelopor, polisi desa
    pecat : pecat, copot; pecat mati : berhenti kerja karena mati
    pécé : buta sebelah, cemeh, cemer
    pecèh : bilis, rejeh matanya
    pecel : pecel, jenis bumbu
    pècèl : pecah belah
    pecèran : pelimbahan
    pecerèn : pelimbahan
    pèci : peci, topi
    pecil : anak katak
    pecut : cambuk
    pedhang : pedang; pedhang suduk : pedang yang lurus; pedhang warangan : pedang yang terhunus
    pedhati : pedati, dokar
    pedhaya : perdaya, memperdayakan
    pedhes : pedas; pedhes perih : pedih perih
    pedhèt : anak sapi
    pedhot : putus, patah
    pedhut : awan
    pegat : putus, patah; pegat mati : putus mati; pegat-pegat : terputus-putus; pegat urip : putus hidup
    pegawan : begawan
    pegel : pegal, payah
    pehan : air susu
    pejah : mati; pejah kelir : partikelir, swasta
    pekara : perkara
    pekatul : bekatul
    pekèt : piket, giliran tugas
    pekéwuh : segan, serba sulit
    pekik : tampan, bagus
    peking : peking, bagian dari gamelan
    peksi : burung
    pekti : upeti
    pelag : baik, cantik, bagus
    pélag : palang penyekat
    pelak : anak ikan kakap
    pélan : nama burung
    pelana : pelana
    pélas : jenis lauk
    pelat : papan nama
    pelem : mangga
    peleng : bundaran hitam di mata
    pelit : pelit, tamak
    pélog : pelog, laras gamelan
    peloh : lemas, lunglai
    pelung : nama burung
    pelus : ikan palung, sebangsa lintah
    pélut : pikat, tarik, tawan
    pèmès : pisau kecil/pisau gapit
    pénak : enak, nikmat
    pénakan : keponakan
    pénang : keluarga, kaum, seketurunan
    penapa : mengapa
    penat : penat, capai
    penatus : kepala prajurit
    pencak : tendang, sepak
    pencar : menyebar; pencar-karang : sudah membuat rumah sendiri, mandiri, tidak ikut orang tua
    pèncèng : miring
    pencèt : tekan, pijat
    pencu : 1 kepala, limas yang tinggi (rumah adat); 2 ujung kerucut
    pendhak : berulang
    pendhapa : pendapa, balai
    pendharat : tali untuk menambatkan binatang
    pendhatos : pedati, dokar
    pendhéga : pemimpin
    pendhèk : pendek, rendah
    pèndhèk : pendek
    pendhem : pendam, tanam
    pendhet : ambil
    pendhil : periuk, kendil
    pendhita : pendita, resi, begawan
    pending : sabuk dari perak
    pener : tepat, benar sekali
    penèwu : penewu, pangkat di kraton
    pengaron : belanga besar
    pèngeran : pangeran, putra raja
    pènget : peringatan, saran, nasihat
    penggak : cegah, menghalangi
    penggang : renggang, rongga
    péngkal : salah satu perangkat huruf Jawa
    pengker : lampau, lalu, silam
    pengki : keranjang sampah
    pengkok : tekan
    péngkolan : tikungan, belokan, kelokan
    pèngkrang : duduk di tempat tinggi
    pengkuh : kuat, kokoh
    pengulu : penghulu
    pèni : indah, bagus, cantik
    penjalin : penjalin
    pental : terlempar, terhempas
    pentas : pentas, naik panggung, tampil
    pentasan : pertunjukan, pementasan
    pentelung : mentiyung, melengkung
    penthang : memegang, memasang
    pentheng : tegang
    penthung : tongkat, pemukul
    pentil : 1 berbuah masih muda; 2 puting susu
    penting : penting
    penyakit : penyakit
    penyèt : tekan
    pènyèt : lempeng, pipih
    penyon : memakai penyu
    penyu : penyu
    penyuk : benjut, luka
    pep : lembab
    pepak : pepak, lengkap, sempurna
    pépé : jemur, dipanaskan
    peper : tumpul
    pèpèr : cebok dengan batu, membersihkan berat
    pepes : lemas, lunglai, tak berdaya
    pèpès : jenis lauk pauk, pepes
    pepet : perangkat huruf Jawa untuk vokal “u”
    pèpèt : tekan, desak
    pera : mudah dibagi, tidak lekat
    perak : dekat
    pérak : perak, jenis logam berwarna putih
    perang : perang, bertempur; perang brubuh : adegan perang amuk-amukan; perang kembang: adegan perang yang akan terus berkembang; perang sabil : perang sabil, membela agama; perang tandhing : perang tanding
    pérang : membagi
    peras : peras
    perasaan : perasaan
    percanten : pembicaraan, percakapan
    percaya : percaya, yakin
    perdi : mendidik, merawat, memelihara dengan baik
    perdikan : tanah bebas pajak
    perdondi : berselisih, ragu-ragu
    perduli : peduli
    peri : peri, sebangsa bidadari, kuntilanak
    perih : perih
    perjaya : bunuh
    perkutut : perkutut, jenis burung
    perlak : perlak
    perlambang : perlambang, tanda, simbol
    perlawanan : perlawanan
    perlaya : kiamat, mati
    perlu : perlu
    permadani : permadani
    permana : permana, sempurna
    permati : teliti
    persaben : permisi, memberi tahu kepada, meminta ijin
    persandha : persada
    persapa : menyapa, memanggil
    persekot : uang muka
    persèn : persen
    persudi : mencari, berusaha, upaya
    pertapan : pertapan
    peru : peru, empedu
    perut : perut
    perwandé : sudah tentu, pasti
    perwasa (di-) : dipaksa
    pès : sakit pes, jenis sakit perut
    pesa (di-) : dipaksa
    pesagi : pesagi, persegi, kotak
    pesaja : sederhana, bersahaja
    pesan : pesan, amanat
    pesat : pesat, amanat
    pèsèk : pesek, kurang panjang
    peseng : memajang, mengenakan
    pèsèr : peser, jumlah uang
    pesing : pesing, bau air kencing
    pesisir : pesisir, garis pantai
    pesiyar : pesiar
    péso : pisau
    pèsta : pesta
    pesthi : pasti, tentu
    pestul : pistol
    pesu (di-) : diusahakan dengan sungguh-sungguh
    pesud : lap, bersihkan
    petak : petak, gertak, teriak
    pétak : petak
    pétan : mencari ketombe di rambut
    pétang : menghitung
    peté : petai
    peteng : gelap, gulita; peteng ndhedhet : gelap gulita
    pethak : putih
    pethat : sisir
    pethat : putus, terceraikan dengan paksa
    pethèk : patek, jenis penyakit kulit
    pèthèk : kayu penyangga atap, nama ikan laut
    pethékol : kuat, gagah, berotot
    pethel : rajin, tekun
    pethèl : petel, pemotong kayu
    pèthèl : lepas, copot
    pethèn : peti kecil
    pethèr : panas terik
    pethit : tinggi, luhur
    péthok : tumpul, majal
    pethot (di-) : dibetot
    péthot : biliut, liat
    pethuk : ketemu, jumpa, bersua
    petik : petik, ambil, tunai
    petinggi : petinggi
    petis : petis
    petung : jenis bambu
    pétung : berhitung
    piandel : kekebalan
    pianggep : anggapan, dugaan
    piangkah : kehendak, niat
    piangkuh : keangkuhan
    piatu : tak beribu
    picis : picis, uang
    pidak : injak
    pidana : pidana, hukuman
    pidari : istirahat, perhentian
    pikrama : kawin, menikah
    piksa : periksa, lihat
    pikul : pikul
    pikun : pikun
    pikut : tangkap
    pikuwat : penguat, pengokoh
    pilah : bagi, kelompok, golongan
    pilakon : cerita, lakon
    pilalah : lumayan, remak
    pilalan : pilihan, apa-apa yang dipilih
    pilalu : lumayan, lebih baik dari pada
    pilang : nama pohon
    pilang-pilang : sudah untung mata
    pilapilu : lendir
    pilar : pilar, tiang
    pilara : penyakit; dipilara : disakiti
    pilaur : mau-mau saja
    pilenggahan : kedudukan, jabatan
    pileren : istirahat, berhenti
    piles (di-) : diinjak, digilas, dirimbas
    pilih : pilih; pilih bobot : tidak tertandingi; pilih kasih : membeda-bedakan kasih sayang; pilih tandhing : tidak tertandingi; pilih lalab : tidak membeda-bedakan
    pilingan : bawah telinga
    pilis : pelipis
    pilpèn : pulpen, pena
    pilungguh : kedudukan, jabatan
    pinandhita : dianggap pendita
    pinang : pinang
    pinangantèn : pengantin
    pinara : dibagi
    pinarak : dipersilakan duduk
    pinarbutan : diperebutkan orang banyak
    pinarek : didekati
    pinaremas : diremas
    pinarigi : dipasangi tambak, empang
    pinaringan : diberi
    pinarsada : disusun, dibuat candi dianggap kuil
    pinarwasa : dipaksa, dibekuk
    pinasthi : dipastikan, ditentukan
    pinasthika : yang mulia, yang terutama
    pinatik : bertahtakan, berhiaskan
    pincang : pinjang, cacat kaki
    pincuk : pincuk, wadah terbuat dari daun
    pindha : seperti, ibarat
    pindhah : pindah, bergeser
    pindhang : pindang, ikan; pindhang wutah : punya hajat yang sudah siap seluruhnya, tetapi batal karena suatu sebab
    pindho : kedua
    pinggahan : alat untuk naik
    pinggala : merah tua
    pinggan : pinggan
    pinggang : pinggang
    pinggel : gelang kaki, gelang
    pingget : cekung, lekuk, berbekas
    pinggir : pinggir, tepi
    pingil : tingkah laku, kelakuan
    pingit : pingit, sembunyi
    pingkel : pingkal, terbahak
    ping : kali, perkalian
    pingseng : pipih hidungnya, sengau
    pinidana : dipidana, dihukum
    pinihan : tempat benih, tempat bibit
    piniji : dipilih
    pinilala : dimanjakan
    pinilara : disakiti, disengsarakan
    pinilaya : dipercaya, diyakinkan
    pinilih : dipilih
    piniluta : dipikat, dirayu
    pinisepuh : orang yang dituakan
    pinisilin : jenis obat generik
    pinituwa : dianggap tua
    pinjal : kutu
    pinjeman : pinjaman
    pinjungan : kain penutup buah dada
    pinta : minta, mohon
    pinten : berapa
    pintèn : nama tetumbuhan
    pinter : pintar, pandai
    pinti : tali, tampar
    pintu : pintu; pintu angin: jendela, ventilasi
    pinuju : dituju
    pinunjul : lebih, unggul
    pinupus : dipasrahkan, diserahkan
    pinurba : dikendalikan, diatur
    pinurwa : dimulai
    pipi : pipi
    pipih : pipih, tipis
    pipilaka : semut
    pipir : pinggir, tepi
    pipis : pipis, kencing
    pir : 1 per; 2 buah pir
    pira : berapa; pira betahan: berapa lama tahan; pirabara, pirangbara : mestinya lebih baik dari pada
    pirak : berpisah, bercerai
    pirang : banyak; pirangbara : mestinya lebih baik dari pada
    piranti : piranti, adat
    pireng : dengar
    piring : piring
    pirma : belas kasihan
    piroga : penyakit
    pirsa : pirsa, lihat, tahu
    pisaca : cebol, kerdil, kurcaci
    pisah : pisah, cerai
    pisalin : bersalin
    pisan : sekali, satu
    pisang : pisang
    piser : peluru
    pisuh : maki
    pisuka : bersuka ria, bergembira
    pisuna : nistaan, celaan
    pisungsung : pemberian, persembahan
    pita : pita
    pitakon : pertanyaan
    pitara : para leluhur (nenek moyang)
    pitawa : keputusan para ahli agama
    pitaya : percaya, yakin
    pitedah : petunjuk, penerang, saran
    pitu : tujuh
    pituduh : petunjuk
    pituhu : menurut, mituhu
    pituna : rugi, buntung
    pitung : berhitung, perhitungan
    pitungan : hitungan
    piturut : menurut, patuh
    pitutur : nasihat
    pituwah : petuah
    pituwas : petuah
    pituwi, pituwin : lagi, serta, dengan
    piweling : amanat, saran, nasihat
    piyambak : sendirian, pribadi
    piyanten : priyayi, seseorang
    piyarsa : pendengar, pemiarsa
    piyas : pucat, layu
    piyatu : piatu, tak beribu
    piyayi : priyayi, bangsawan, ningrat
    plawangan : pintu masuk
    pocapan : ucapan, cerita
    poci : poci
    pocok : hasil potongan pohon
    pocong : mayat yang sudah dikuncir
    pocongan : hantu pocong
    pocot : copot, lepas, pecat
    pocuk : pucuk, puncak
    pocung : tembang macapat pocung
    podhang : podang, kepodang, jenis burung
    pohan : susu
    pojar : ujar
    pojok : sudut
    pokah : patah
    pokol : pukul, tendang, sepak
    polah : polah, tingkah, kiprah
    polatan : muka, perangai
    polong : kacang polong, buah cengkeh
    polor : hati batang
    polos : polos, lugu
    pon : Pon, hari pasaran
    ponakan : kemenakan, keponakan
    ponang : si, sang
    pondhong : pondong; pondhong pikul : pondong pikul
    pongah : sombong, congkak
    ponggé : biji durian
    popok : alas kain bayi
    pra : pra, sebelum
    praba : cahaya, sinar; praba angkara : matahari; praba angkara-kara : matahari; prabakara : matahari; prabancana : angin; prabandakara : matahari; prabanggana : langit terang tanpa awan sedikitpun; prabangkara : matahari; prabasini : nama bidadari; prabaswara : bersinar, bercahaya terang
    prabata : gunung
    prabatang : kayu yang roboh
    prabawa : wibawa, pengaruh
    prabéda : perbedaan
    prabéya : biaya, ongkos
    prabot : perabot, alat
    prabu : raja
    pracadi : percaya, yakin
    pracados : percaya, yakin
    pracalita : petir, kilat, halilintar
    pracandha : ribut, angin topan
    pracara : kejahatan
    pracaya : percaya, yakin
    pracihna : tanda, lambang
    pracima : barat
    pracoda : cemeti
    prada : prada, hias, lapisan
    pradan : dilapisi, dihiasi
    pradana : pemuka, pemimpin
    pradangga : gamelan, bunyi-bunyian; pradanggapati : matahari
    pradapa : bersemi
    pradata : perdata, pengadilan perdata
    pradhah : dermawan, suka menjamu
    pradikan : tanah bebas pajak
    pradin : selesai
    pradipa : terang bercahaya
    pradipta : terang, bercahaya, gemebyar
    pradondi : berselisih, bertengkar
    praduli : peduli, perhatian
    pragak : pohon bercabang
    pragalba : buas, garang, harimau
    praguwa : besar sekali
    prahara : prahara, huru-hara
    praharana : senjata, pembinasaan
    prahpun : bagaimana
    praja : pemerintahan, kerajaan, istana
    prajaka : perjaka, jejaka
    prajanji : perjanjian
    prajaya : bunuh
    praji : bidan, dukun bayi
    prajurit : prajurit, tentara
    prakampa : gempa bumi
    prakara : perkara, soal, masalah
    prakarana : bab, bagian
    prakasa : perkasa, kuat
    prakasita : masyhur, termasyhur, kenamaan
    prakatha : suara gaduh
    prakawis : perkara, soal
    prakempa : gempa
    pralabda : pandai, ahli
    pralaga : perang
    pralagi : dahulu, masa lampau
    pralambang : perlambang, tanda
    pralambi : lambang, sindiran
    pralampita : perlambang, tanda
    pralaya : mati, kiamat
    pralebda : pandai, ahli
    praléna, pralina : mati, wafat, gugur
    pralina : wafat, gugur
    prama : yang terutama
    pramada : tidak hati-hati, lengah, lalai
    pramana : awas, waspada
    pramanem : sepi, sunyi, senyap
    pramati : teliti, awas
    prambayun : sulung, pertama
    praméta : keji, kejam, lalim
    praméga : perabot, alat perlengkapan
    pramèsthi : yang termulia
    pramèswara : raja; pramèswari : permaisuri
    praméya : tiada setimbang
    pramila : maka, oleh karena itu
    pramoda : pemuda, taruna; pramodya : pemuda, taruna
    pramosadha : ilmu perdukunan
    prampang : kering, terasa panas
    pramudita : alam semesta
    pramugara : pramugara; pramugari : pramugari
    pramukya : pemuka, pemimpin
    pramusésa : alam kedewaan
    pramusita : kelapangan hati, luas
    prana : hati, nafas
    pranada : tikar, lapik, tempat duduk
    pranahara : ilmu, pengetahuan
    pranaja : hati, batin, dada
    pranakan : keturunan
    pranala : hati yang panas, marah
    pranama : purnama, bulan bulat utuh
    prananta : mati, wafat, sekarat
    pranata : pernata, aturan, norma; pranatacara : penata acara, pembawa acara, master seremoni; pranatagama : pemimpin agama, aturan agama; pranata mangsa : perhitungan iklim dan musim; pranatan : pernata, aturan, norma; pranataning negara : undang-undang, hukum, peraturan, instruksi
    pranawa : terang, awas, bijaksana
    prandéné : meskipun demikian
    prang : perang; prangwedani : permadani
    prani : nafas, hidup
    pranili : panili, bumbu masak
    praniti : peniti, peneliti, pengawas
    pranji, pranjèn : kandang ayam
    prantasan : penyelesaian
    prantéan : pesakitan, narapidana
    pranti : alat, perkakas
    prantos : alat, perkakas
    prantunan : penantian, penungguan
    praos : perasa
    prapal : cuwil, berguguran
    prapanca : gelisah, bingung
    prapasan : keprasan, potongan
    prapatan : simpang empat
    prapèn : perapian
    praponca : gelisah, bingung
    prapta : datang, tiba; prapti : datang, tiba
    praptana : kesanggupan
    prasa : perasa
    prasaben : berkata kepada, minta izin
    prasada : candi, gedung, istana
    prasadu : berkata kepada, meminta izin
    prasaja : sederhana, terus, terang
    prasama : bersama-sama, semua
    prasamaya : perjanjian, akta kesepakatan
    prasami : sesama
    prasanakan : persaudaraan, kekeluargaan
    prasandha : sanggup, sesuai, mufakat
    prasanta : bening, hening
    prasapa : amanat, pesan, ajaran
    prasasat : sebagai, selaku, ibarat
    prasasta : terpuji, termashur; prasasti : prasasti, piagam
    prasasya : indah (baik) sekali
    prasetya : prasetia, janji, tekad
    prasida : jadi, terjadi, terlaksana
    prasoda : candi, gedung, istana
    prasta : selesai
    prastarana : tilam, kasur
    prastawa : waspada, awas, pertanda
    prastha : tengkuk, kuduk
    prasthi : kehendak, keinginan
    prasu : palsu, lancung
    prasudi : usaha, upaya, merawat
    prasupta : tidur
    prasuti : perintah
    prata : kemasyhuran
    pratala : tanah, bumi; pratali : peningset, pengikat
    pratama : pertama, utama
    pratandha : pertanda, lambang
    pratangga : matahari; pratanggakara : matahari
    pratanjana : percaya
    pratapa : kewibawaan
    pratapa : tapa
    pratapan : pertapaan, tempat bertapa
    pratapi : tapa
    pratéken : teken, tanda tangan
    pratéla : jelas, terang; pratélan : penjelasan, keterangan
    pratelon : pertigaan
    pratignya : berjanji
    pratikel : gagasan; iguh pratikel : pemikira, ide, gagasan
    pratima : arca, patung
    pratinggi : petinggi
    pratingkah : tingkah laku, perbuatan
    pratingkes : tangkas, pandai
    pratipa : angin topan
    pratisara : ijazah, surat putusan
    pratistha : bertempat tinggal, diam, duduk
    pratita : mashur, termashur
    pratitis : tepat, benar, titis
    pratiwa : pemimpin ketentaraan, perwira
    pratiwanda : halangan, bahaya, rintangan
    pratiwi : tanah, bumi, pertiwi
    pratuwin : lagi, dan, serta
    pratyaksa : jelas, tampak, terang
    pratyangga : badan, tubuh, senjata
    pratyéka : perincian, bagian
    prau : perahu, kapal
    praupan : wajah, muka
    prawan : perawan, gadis; prawan sunthi : gadis kecil yang belum haids
    prawantu : oleh karena
    prawara : berita, warta, kabar
    prawasa : siksa, bunuh
    prawata : gunung
    prawatan : perawatan
    prawéda : arah, maksud; prawédyarini : bidan, dukun beranak
    prawira : berani; prawiratama : perwira yang utama
    prawita : permulaan, sebab, berguru
    praya : tujuan, maksud; prayagung : pembesar
    prayangan : makhluk halus, lelembut
    prayatna : hati-hati, waspada
    prayayi : priyayi, bangsawan
    prayitna : hati-hati, waspada
    prayoga : baik, mulia, utama
    prayojana : niat, maksud, kehendak
    precil : anak katak
    prégolan : regol, pintu gerbang
    prekara : perkara, masalah, soal
    prekis : kecil, mungil
    prekul : beliung kecil, kapak
    prekutut : perkutut, jenis burung
    prelu : perlu
    premana : premana, jelas, awas
    premati : teliti, awas
    prenah : tempat, letak
    prenjak : burung prenjak
    pretana : barisan, prajurit
    préwangan : makhluk halus yang diharap bisa membantu mencari kekayaan
    préwé : bagaimana
    priangga : pribadi
    pribumi : pribumi, warga asli
    prigel : cekatan, ahli
    prigi : mata air, kolam, tambak
    prih : perih; prihatin : prihatin, susah
    prika : sana; priki : sini
    prikanca : kawan sekerja
    priksa : priksa, lihat, tahu
    primbon : kitab primbon; primbetan : primbon
    primpen : tersimpan baik-baik
    princi : perinci, jelas
    pring : bambu
    pringga : pribadi
    pringgitan : bagian dalam rumah
    pripih : antar saudara ipar
    pripitan : pelipit, serip, kelim
    pripun : bagaimana
    priti : senang, suka
    priya : pria, lelaki; priyambada : rayuan, cinta; priyamitra : saudara laki-laki; priyangga : pribadi, sendiri; priyarana: prajurit
    priyayi, priyagung, priyantun : priyayi, bangsawan
    priyoga : nasihat, utama, baik
    prunan : kemenakan
    prungu : pendengar, telinga
    pruwita : berguru, mengabdi
    pucuk : puncak
    pucung : jenis tembang macapat
    pudhak : bunga pandan; pudhak wangi : bunga pudak wangi
    pudyastuti : puji-pujian, doa, harapan
    puger : peraturan, hukum; pugeran : peraturan, hukum
    puhara : akhirnya, sebab-sebabnya
    puja : puja, doa, harap; pujabrata: semedi, berdoa; pujakrama : penghormatan; pujamantra: membaca mantra; pujastawa, pujastuti : doa, puji; pujawan : orang yang suka memuja
    pujangga : pujangga
    puji : doa, puja, harap
    pukul : 1 pukul; 2 jam, waktu; pukul rata : menganggap sama, disamakan
    pukulun : paduka, engkau
    pul : jadi satu
    pulang : pulang, kembali
    pulas : 1 pulas, nyenyak; 2 pensil warna
    pulasara : aniaya, sengsara
    pulasari : tanaman obat
    pulastha : selesai, habis
    pulawaras : pulasari, tanaman obat
    pulen : pulan
    puli : puli, jenis bumbu
    pulih : pulih, kembali normal
    pulo : pulau
    puluh (sa-) : sepuluh, 10
    pulukan : genggaman
    pulung : wahyu, anugerah
    pulut : getah yang liat
    pumpung : senyampang
    pun : sudah, selesai, jangan
    punakawan : pengiring
    punapa : apakah
    punapi : apakah
    punas : lunas
    puncak : puncak; puncit : puncak; puncon : puncak (gunung)
    pundhak : pundak, bahu
    pundhi : pundi-pundi
    pundhong : nama rumput
    pundhung : buah pundung
    pundhut : ambil, beli
    pundi : mana, di mana
    pundirangan : bergerak-gerak tak sopan
    punggawa : punggawa, aparat
    punggel : potong, putus, patah
    punggung : tulang punggung
    pungka : lekuk bertekuk
    pungkas : akhir, penghabisan
    pungkir : mungkir, ingkar
    pungkur : belakang, lalu
    punglu : pelor, peluru
    pungser : pusat, pusar
    pungut : pungut, ambil
    punika : itu; puniki : ini; puniku: itu
    punjer : pusat, akar pusat, akar tunjang
    punjul : lebih, lebihan
    punjung : beri, persembahan
    punten : maaf, ampun
    punthuk : tanah tinggi
    puntir : puntir, pelintir
    punuk : benjolan pada punggung sapi/kerbau/unta
    pupak : berganti gigi; pupak puser : pemotongan tali pusat
    pupu : paha; (di-) : diambil anak, dipungut; pupon : anak pungut
    pupuh : 1 pukul; 2 kumpulan bait
    pupuk : pupuk; dipupuki : ditaburi; pupuk bawang : anak kecil, anak ingusan
    pupur : bedak
    pupus : pucuk daun
    puput : tamat, putus
    pura : pura, kraton, istana; purantara : istana, pura
    purak : biar saja, tak peduli
    purana : buku cerita
    purba : kekuasaan, wewenang; purbangkara : matahari; purba wasésa : kekuasaan; purba wisésa : kekuasaan
    purbaya : menepati janji
    purih : mencari, mengharap
    purisa : cirit, kotoran
    purna : selesai, sempurna; purna bakti : purna bakti, pensiun; purna candra : bulan purnama; purnama, purnami : bulat penuh; purna tugas: pensiun
    purug : arah dalam perjalanan, mencari
    puruhita : berguru, mengabdi
    purun : mau, kehendak, niat
    purus : umbi, bagian tiang yang menancanp di umpak
    purusa : lelaki; purusa lingga : zakar; purusotama : prajurit pemberani, prajurit utama
    purut : purut, jenis jeruk
    purwa : awal; purwaduksina : asal muasal; purwaganda : propaganda; purwaka : pengantar, awal kata; purwakanthi : persajakan
    pusa : gagal panen
    pusak : 1 hapus; 2 pusat yang ada di ubun-ubun
    pusaka : pusaka, warisan, senjata
    pusang, puseng : bingung, kebingungan
    pusara : pusara, makam
    pusek : bingung, kusut, masai
    puseng : bingung, kusut, masai
    puser : pusat, pusar
    pusing : pusing, mumet
    puspa : bunga, kembang; puspaka : kendaraan; puspa kajang : nama ular; puspanjali : nama tembang gedhe; puspanyidra : nama bunga; puspawarsa : taburan bunga; puspita : kembang, bunga
    pustaka : buku
    pusthika : mestika, batu permata sakti
    pusuh : gulungan kapas yang siap dipintal
    pusus : membersihkan beras
    putat : nama pohon
    putèh : putih
    putek : putus asa, hilang akal
    puter : putar; puter giling : putar giling
    puthuk : bukit, tanah tinggi
    puthul : patah
    puthut : anak
    putih : putih
    putra : putra, anak; putraka : cucu; putri : perempuan
    putu : cucu
    putung : patah
    putus : putus; putusan : keputusan
    puwan : puan, air susu
    puwasa : puasa

    R
    rabasa : merebut, menyerbu
    racak : sama, sejajar
    racana : bencana, gangguan
    racik : racik, ramu
    racun : racun
    rada : agak; radan : sedikit agak; rada-rudu : bertengkar, berkelahi
    radèn : raden, gelar bangsawan; radyan : gelar bangsawan
    radi : agak
    radin : rata
    raditya : matahari
    radon : membiak, meluas
    radosan : jalan
    raga : badan, tubuh; raga sukma : badan jiwa; raga wanda : melepaskan nyawa dari badan
    ragab : serang
    ragad : biaya, ongkos
    ragah : lahab, rakus
    ragaini : bunga ragaini
    ragana : kasmaran, jatuh cinta
    ragang : kerangka
    ragasan : kerangka, tulang belulang
    ragil : bungsu
    ragu : ragu, bimbang; ragu-ragu : ragu-ragu, bimbang
    ragum : tali, sesuai
    rah : darah
    rahab : rahap, doyan
    rahadèn, rahadyan : gelar bangsawan
    raharja : selamat, sejahtera; rahayu : selamat, sejahtera; rahajeng : selamat, sehat
    rahuru : huru-hara, kekacauan
    rai : muka, wajah; raina : siang hari
    raja : raja; raja amal : harta, kekayaan; raja brana : harta, kekayaan; raja darbé : harta, kekayaan; raja duwé : harta, kekayaan; raja kaputran : pakaian pengantin putra; raja kaputrèn : pakaian pengantin putri; raja kaya : simpanan kekayaan; raja panganggo : suka berdandan; raja pati : pembunuhan massal; raja patni : permaisuri; raja pèni : emas, logam mulia; raja singa : penyakit kelamin, syphilis; raja tatu : luka parah
    rajag : bocor banyak sekali
    rajah : rajah, tulisan bermantra; rajah tamah : keserakahan, keinginan
    rajang : mis, potong
    rajata : rusak, hancur
    rajeg : pagar; rajeg wesi : pagar besi
    rajin : rajin, tekun
    rajun : nama tumbuhan
    rajungan : sebangsa kepiting
    rajut : rajut, anyam
    rak : rak
    raka : kakak
    rakatha : ketam
    raké, raki : pembesar, penguasa daerah
    raket : dekat, akrab; raketan : dekat sekali, akrab
    rakit : rakit; rakitan : rakitan, karangan
    rakmi : batin, tabiat, perangai
    rakryan : rakai, penguasa suatu wilayah
    raksa : juga, rawat
    raksaka : penjaga, cara menjaga. penjagaan
    raksasa : raksasa; raksasi : raksasa perempuan
    rakta, rekta : merah
    rakyan, rakyana : penguasa suatu wilayah
    ram : ranting-ranting kayu untuk membendung empang
    rama : bapak, ayah
    ramak : bapak, ayah
    ramal : ramal, duga, tebak
    ramat : 1 rahmat, anugrah; 2 sarang labah-labah
    rambah : rambah, jamah
    rambak : rambak, kulit kering
    ramban : memetik sayuran
    rambana : dengan giat, sekuat tenaga
    rambang : pangkat, perkalian yang faktornya sama
    rambas : rembas
    rambat : rambat, menjulur
    rambeh : mengalir
    rambon : bau-bauan
    rambu : rambu, tanda
    rambut : rambut; rambutan : buah rambutan
    ramé : ramai
    rames : rames, aduk, campur
    rami : rami, jenis tali platuk
    ramon : ramuan
    rampak : sama tinggi, rampak
    rampaka : karangan, susunan
    rampal : rompong, tanggal
    rampang : kayu melintang pada pedati
    rampas : rampas
    rampet : rapat, tutup, buntu
    ramping : ramping, langsing
    rampung : rampung, selesai
    ramu : ramu, racik
    ramya : ramai, meriah
    rana : kesana
    ranangga, rananggana : peperangan, pertempuran
    rancag : goncang, lekas, praktis
    rancakan : ranting-ranting pepohonan
    rancana : rencana
    rancang : rancang, rencana
    rancari : sedih, haru
    randha : janda; randha drengis : nama padi; randha kèli: nama corak batikan; randha kisi : janda yang punya anak laki-laki; randha kuning : tanah keramat; randha maya: nama corak tenunan; randha menggala : nama gendhing; randha nunut : nama gendhing; randha royal: jenis makanan; randha semaya : nama corak tenunan; randhat : pelan, tersendat, tak lancar
    randhu : randu, jenis tanaman
    ranéh : tiada lagi, sudah habis
    rang : 1 tingkatan, pangkat; 2 gatal-gatal dikaki karena telur cacing
    rangah : gigi yang kuat
    rangas : rayap, anai-anai
    rangdha : janda, baku
    rangen : gatal-gatal pada kaki karena cacing
    rangga : nama pangkat pamong praja
    ranggah : beranggah, bercabang-cabang
    ranggèh : kayuh, rangkul, jangkau
    ranggèn : rumah panggung yang tinggi
    ranggi : nama pangkat dalam pamong praja; ranggitan : nama tumbuhan
    ranggon : tempat kera
    rangka : rangka, tiang, pengokoh
    rangkab : tutup pelana, tenda
    rangkad : kawin lari
    rangkah : wilayah
    rangkang : melata
    rangkèn : sajian, hidangan, jamuan
    rangkep : rangkap, dobel
    rangkèt : rangket
    rangkul : peluk
    ranjang : ranjang, tempat tidur
    ranju : ranjau
    ranta : ronta, meronta, sakit hati
    rantab : rapi, berjajar
    rantan : terurai, terlepas
    rantang : rantang
    rantas : selesai, rampung
    ranté : rantai, terali
    ranten : menunggu, menanti
    reda : gemar beranak
    redana : uang, harta
    redhem : redam, dingin, reda, sejuk
    ranti : tunggu, nanti
    ranu : air, kolam
    rapah : ranting yang berkaparan di tanah
    rapak : daun tebu kering
    rapaya : ketinggalan
    rapet : rapat, sempit
    rapi : rapi
    rapu : rayu, bujuk
    rapuh : rapuh
    rara : rara, gelar perempuan, gadis
    rarahan : sampah
    raras : indah, nyaman, enak; raras kawibawan : menikmati kewibawaan
    raré : anak
    rarem : istirahat, damai, tenang
    rari : adik
    raryan, rarywan : berhenti
    rasa : rasa; rasamala: nama pohon; rasamulya : rasa mulia; rasana : indah; rasa pangrasa : tentang perasaan; rasa-risi: tidak senang hatinya; rasa rumangsa : perasaan tahu diri; rasatala : dasar bumi
    rasé : jenis musang, serigala
    raseksa, raseksi : raksasa
    rasika : penuh rasa puas, orgasme
    rasmi : keindahan, cahaya, menyedapkan mata
    rasuk : masuk, memakai; rasukan : busana, pakaian
    raswa : rasa, rahasia, air mani
    rat : dunia, jagat
    rata : 1 rata; 2 kereta
    ratan : jalan
    ratangga : roda, kereta
    ratap : 1 meratap, berkeluh-kesah; 2 berjajar, berderet
    rati : bulan; ratih : bulan
    ratna : emas, intan
    ratri : malam
    ratu : raja, ratu
    ratum : taruk tebu
    ratus : bumbu merokok, dupa
    raup : raup, ambil
    raut : raut, wajah, muka
    rawa : rawa
    rawaja : naga, ular
    rawan : rawan, berpotensi untuk perusahaan
    rawasa : rusak
    rawat : rawat, pelihara, asuh
    rawé : rawe, jenis tumbuhan
    rawi : rawa rawang, paya; rawikara: sinar matahari
    rawik : compang-camping
    rawing : luka-luka, rompei-rompei
    rawis : kumis, di-; diiris-iris, dirajang-rajang
    rawit : cabai rawit
    rawon : rawon, jenis bumbu
    rawuh : datang, hadir
    rawun : sawah dedaunan
    raya : raya, besar; rayagung : besar sekali
    rayah : rayah, keroyok, rebut
    rayap : rayap, jenis hewan pemakan kayu
    rayat : rakyat
    rayi : adik
    rayung : daerah sekeliling benteng istana; rayungan : potongan tebu yang akan ditanam
    rebab : rebab, bagian alat gamelan
    rebah : roboh, jatuh
    rebat : rebut, keroyok
    rebut : rebut, keroyok; rebut bener : berebut kebenaran; rebut cukup : asal cukup, seperlunya; rebut dhisik : saling mendahului; rebut ducung : berebut mendahului; rebut seneng : bersenang-senang; rebut unggul : bersaing mutu; rebut urip: bersaing hidup
    reca : arca, patung
    redi : gunung, bukit
    rega : harta
    reged : kotor
    regeng : meriah, wibawa
    regi : harga
    régol : gapura, pintu gerbang
    regu : regu, kelompok
    rèh : memerintah
    reja : ramai, meriah
    rèjèng : batu barang diperbukitan
    réjog : timpang, pincang
    réka : usaha, upaya; rékadaya : daya upaya, usaha
    rekasa : sengsara, sulit; rekaos : sengsara, sulit
    reksa : jaga rawat; reksabumi : menjaga bumi
    reksasa : raksasa; reksasi : raksasa
    reksi : jaga, rawat
    rekta : putih
    rekyana : gelar pejabat kraton
    réma : rambut
    rémah : tempat, rumah
    remak : remuk, hancur; remak rempu : hancur lebur
    rembag : rembug, pembicaraan
    rembaka : berkembang
    rembaya : perahu kecil, sampan
    remben : lambat, pelan
    rembeng : genang, rendam
    rembug : rembuk, pembicaraan, musyawarah
    rembulan : bulan
    rembus : 1 rembes, tembus; 2 kiriman barang beserta surat tagihan
    remen : senang, gembira
    rempah : rempah, lauk pauk
    rempak : remuk, rusak
    rempaka : mengarang, menyusun, merangkai
    rempela : ampela
    rempu : remuk, hancur-luluh
    remu-remu : menguning, mulai masak (buah)
    remuk : remuk
    remus : marah, gigit
    rena : senang, gembira
    réna : ibu
    rencah : bencah, belah
    rencakan : kayu bakar
    rencaka : susah, sedih
    rencang : sembuh setelah melahiran
    réncang : kawan, teman; réncang laré : kawan anak
    rèncèk : kayu bakar, ranting-ranting
    rencem : rendam, benam
    réncog : pincang, timpang
    rénda : renda-renda
    rendheng : musim penghujan
    rendhah : rendah
    rengat : rayap, anai-anai; renget : kutu pemakan kertas
    rengga : hiasan
    renggang : renggang, senggang
    renggut : renggut, ambil
    rengkah : bengkah
    rengkuh : rengkuh, rangkul
    rengu : marah, sakit hati
    rèni : perempuan
    rènten : 1 siang; 2 bunga (uang)
    rèntèng : renteng, jejer
    rep : diam, tenang
    repa : rayu, bujuk
    répo : jompo, keriput
    répoh : jompo, keriput
    répot : repot, sibuk
    rereb : diam, sunyi
    rèrèh : reda, berhenti jabatan
    rerem : diam, berhenti
    rèrèn : istirahat
    reres : benar,betul
    resah : resak, gelisah
    resak : rusak, hancur
    reseh : kotor
    resek : kotor karena benda-benda tak terpakai
    resep : senang
    resi : pendita, brahmana
    resik : bersih
    respati : hari Kamis
    reta : putih
    rété : anak buaya
    retna : emas, logam mulia
    réwanda : kera
    réwang : teman, pembantu
    réyog : kesenian reog
    réyon : rayon, daerah
    ri : 1 adik; 2 hari; 3 di-; rikala : ketika, pada saat; ri saksana : lantai, pada ketika itu
    riba : riba
    ribed : repot
    ribut : ribut, gaduh
    ricik : ricik, berguyuran
    ridhu : geger, huru-hara
    rigen : cekatan, trampil
    rigma : rambut
    rigol : pintu gerbang
    riguh : enggan, segan
    rikat : cepat
    rikma : rambut
    rikuh : segan, sulit
    rimang : 1 banjir; 2 melimpah
    rimba : rimba, hutan
    rimbag : 1 cetakan; 2 bentuk kata
    rimpang : akar yang mengembang
    rimuk : rayu, bujuk
    rina : siang hari
    rina-rina : siang, simpan
    rinci : rinci detail
    rindhik : pelan, lambat
    rinèh : sabar, reda
    ringa : kira
    ringan : ringan, mudah
    ringas : ganas, beringas
    ringga : ragu-ragu karena takut
    ringgit : 1 mata uang; 2 wayang
    ringi : dengar
    ringin : pohon beringin
    ringkel : hari yang tidak baik menurut perhitungan
    ringkes : ringkas, singkat
    ringkih : lemah, tak kuat
    ringkuk : ringkuk, badan melingkar
    ringkus : ringkus, tangkap
    rini : perempuan, putri
    rinjing : wadah dari bambu
    rintang : rintang, halangan
    rinten : siang hari
    rintih : merintih
    rintip : berderet-deret
    rinto : tidak berdaya karena sakit
    ripta : cipta, buat
    ripu : musuh, lawan
    ririh : pelan, lamban
    riris : gerimis, rintik-rintik
    ris : perlahan-lahan, halus
    risak : rusak
    risang : sang, si
    risi : geli, kikuk
    risig : bersih, cemerlang
    risih : risih, tak enak
    ritang : yang
    riwa-riwa : malu-malu, pura-pura
    riwana wulung : nama pohon
    riwayat : riwayat, kisah
    riweng : putus asa, hilang akal
    riwil : rewel
    riwit : cabe rawit
    riya : riya, pamer
    riyak : dahak
    riyaya : hari raya, lebaran
    riyin : dulu, dahulu
    riyom : rindang, teduh, sejuk
    riyuh : riuh, membahana
    rob : pasang, banjir, menggenang
    rodha : roda, lingkaran
    rodra : buas, marah sekali, menakutan
    roga : badan, tubuh
    rogadi : penyakit
    rogi : rugi, sakit
    rogoh : rogoh, ambil
    roh : ruh, arwah; rohani : ruhani
    rohara : prahara, geger
    rohot : buruk, rusak
    rombak : rombak, ubah, berubah
    rombong : rombong; rombongan : kelompok, grup
    ron : daun
    roncé : ronce, untaian, rangkaian
    rondha : ronda, jaga
    rong : rongga, bolongan ditanah
    rongèh : lincah
    ronggèng : penari kesenian ronggeng
    rongkob : lebat daunnya
    rongkong : kerangka
    rono : ke situ
    roro : dua
    ros : ruas
    rosa : kuat, kokoh
    rosan : kekuatan
    rota : kuda, andong
    rotan : rotan
    rowa : tidak rapi
    rowang : pembantu, kawan
    royo : hijau
    ru : 1 panah; 2 sakit
    rubaya : saya, aku, -ku
    rubed : ribet, rumit, sulit
    rubéda : halangan, rintangan
    rudah : susah, sedih
    ruda peksa, ruda pari peksa : memaksa
    rudira : darah
    rudita, ruditya : susah, sedih
    rugi : rugi
    rugol : jatuh, luruh
    ruhara : geger, huru-hara
    ruhun : dulu, dahulu
    ruhur : luhur, tinggi, agung
    ruji : jari
    rujit : koyak-moyak, sedih, haru
    ruju : bungsu
    rujuk : bersatu lagi
    rukem : buah-buahan
    ruket : roket
    rukma, rukmi : emas
    rukon : rukun, sehati
    ruksa : rusak, buruk, hancur
    rukti : rawat, pelihara
    rukun : bersatu; rukun gawé : kerja bakti
    rum : harum, wangi
    rumab : sakit demam, kambu
    rumah : rumah
    rumaos : ( ing.) merasa
    rumat : merawat, memelihara
    rumeksa : menjaga
    rumiyin : dulu, dahulu
    rumpak : sumpek, sempit
    rumpaka : menyarang
    rumpuk : rumpuk, membakar
    rumpung : campung, rampung
    rumput : rumput
    rumuhun : dulu, dahulu
    runa : rusak, rintangan
    rundha : meronda, berjaga
    rundhuk : merunduk
    runggéan : bulir
    runggut : rimbun, rindang
    rungrum : mabuk cinta
    rungseb : sulit dilalui, medannya sulit
    rungseg : ringsek
    rungsit : berbahaya, sulit dilalui, gaib
    rungu : dengar
    runtik : kecewa, sakit hati; runtik atiné : sakit hati
    runtuh : runtuh, gugur
    runtung : runtung, pergi bersama
    runtut : runtut, urut
    runtyaka : sakit hati, marah
    rupa : rupa, bentuk, wujud; rupa candra : beranjak bulan; rupa-rupa : bermacam-macam
    rupaka : mengarang
    rupi : wajah, rupa; rupini : cantik, molek, rupawan
    ruruh : pelan, kalem
    rusak : rusak
    rusiya : rahasia
    rusuh : rusuh
    ruwat : ruwat, membebaskan, menyucikan

    Lihat :
    1. Kamus Sansekerta - Indonesia Bag.1
    2. Kamus Sansekerta - Indonesia Bag.2
    3. Kamus Sansekerta - Indonesia Bag.3
    Diposting oleh di 0
    Label:
    Komentar

    Cara Berkomentar bagi yang tidak memiliki blog:
    1. Klik select profile --> pilih "Name/URL".
    2. Isi nama Anda dan isi dengan alamat facebook Anda.
    3. Klik "Lanjutkan".
    4. Ketik komentar Anda.
    5. Klik "Publish".
    6. Centang "CAPTCHA" yang menyatakan bahwa Anda bukan robot.
    7. Klik "Publish".

    Please Scroll down page first to show Comment Box
    Additional JS